Χριστίνα Αντωνιάδου

 

Ομολογουμένως το Bhutan αποτελεί μια χώρα με ισχυρό το θρησκευτικό στοιχείο, επηρεασμένη έντονα από τις παραδόσεις του θιβετιανού βουδισμού. Υπάρχουν όμως και πολλές καθημερινές ιδιαιτερότητες που μας κάνουν εντύπωση. Για παράδειγμα, στην πρωτεύουσα Thimphu η κίνηση στους δρόμους δεν ρυθμίζεται από φανάρια, αλλά από ένα τροχονόμο, ο οποίος στέκεται μέσα σε ένα κουβούκλιο στη μέση της διασταύρωσης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι επιδίδεται σε κάποιο άθλημα, έτσι δυναμικά που κινεί τα χέρια του προς όλες τις κατευθύνσεις.

Μιας και πήγε η κουβέντα στον αθλητισμό: Πέρα από τα συνηθισμένα είναι και το εθνικό άθλημα του Bhutan, το οποίο δεν είναι το ποδόσφαιρο, αλλά –άκουσον άκουσον– η τοξοβολία. Και μάλιστα όχι η τοξοβολία όπου οι αθλητές κρατούν απλά ένα τόξο στο χέρι και σημαδεύουν το στόχο! Καμία σχέση! Δύο ομάδες ανδρών –ως επί το πλείστον εκπρόσωποι δύο χωριών– στέκονται η μία ομάδα απέναντι από την άλλη σε ένα γήπεδο μήκους 140 μέτρων και ρίχνουν με ζήλο και μεράκι τα βέλη τους σε μια ξύλινη σανίδα στην οποία είναι ζωγραφισμένο ένα bullseye. 

Όποτε λοιπόν πετυχαίνουν διάνα ρίχνουν μες στην καλή χαρά έναν κεφάτο χορό και λεν κι ένα τραγούδι, και μόνο αφού ολοκληρώσουν και τα δύο πιάνουν το επόμενο βέλος.

Εξοικειωνόμαστε γρήγορα με το γεγονός ότι οι άνδρες φορούν φορεσιά –την εθνική τους ενδυμασία– όχι μόνο όταν ασκούνται στην τοξοβολία αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη περίσταση, αν και δεν μας φαίνεται ιδιαίτερα πρακτικό να φορά κανείς ένα ρούχο σαν κι αυτό. Παρ’ όλα αυτά, μας περνάει η ιδέα ότι θα μπορούσαμε να προτείνουμε στον μοναδικό άνδρα της παρέας μας να φορέσει κι αυτός ένα τέτοιο πανωφόρι μέχρι το γόνατο συνδυάζοντάς το με τις χαρακτηριστικές μαύρες μακριές κάλτσες, γιατί έτσι θα ανταποκρινόμαστε πλήρως στην εικόνα της βασιλικής οικογένειας. Βέβαια ο όρος «πανωφόρι» απέχει πολύ από το να περιγράψει το κρουαζέ ρούχο με τις ολόλευκες μανσέτες ονόματι Gho. Διότι σε εμάς τους Ευρωπαίους θυμίζει περισσότερο ρόμπα, όχι μόνο λόγω του καρό ή ριγέ υφάσματος, αλλά και λόγω της ζώνης, που δένει χαλαρά στη μέση.

Αντί για το όχι και τόσο εντυπωσιακό πανωφόρι, καταλήγουμε να αγοράσουμε παραδοσιακές μπότες μέχρι το γόνατο, τις Tshoglam, τις οποίες φορούν οι άνδρες σε γιορτινές εκδηλώσεις. Πρόκειται για αληθινά έργα τέχνης με ευφάνταστα κεντήματα από μετάξι, δέρμα και μπροκάρ. Παραδόξως, δεν γίνεται καμία διάκριση μεταξύ δεξιού και αριστερού παπουτσιού. Το χρώμα του πάνω μέρους της μπότας καθορίζει το αξίωμα του ιδιοκτήτη, ή μάλλον αντίστροφα. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η κοινωνική διάκριση μεταξύ του βασιλιά, των υπουργών, των δημοσίων υπαλλήλων και του απλού λαού. Όσον αφορά τις γυναίκες, για εκείνες προβλέπονται χαμηλά μποτάκια και μακριά φορέματα μέχρι τον αστράγαλο που καλύπτουν όλο τους το σώμα και τα λένε Kira. Ο Sonam μας ενημερώνει ότι ο μονάρχης έχει δώσει εντολή να φοριέται η παραδοσιακή φορεσιά για να ξεχωρίζουν οι κάτοικοι με καταγωγή από το Bhutan και η ινδουιστική μειονότητα με ρίζες από το Nepal. Όταν ρωτάμε γιατί αυτός ο διαχωρισμός είναι τόσο σημαντικός, ο Sonam μας κοιτάζει ξανά με απορία. Όσο πάει συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο ότι μάλλον δεν πρόκειται να πάρουμε απαντήσεις στις άκυρες ερωτήσεις μας.

Η χαρά μας δεν περιγράφεται όταν ο Sonam μας διαβεβαιώνει ρητά ότι το Bhutan είναι άκαπνη χώρα. Το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους και η πώληση προϊόντων καπνού απαγορεύονται. Επιτρέπεται να καπνίσεις μόνο στο σπίτι σου, αλλά σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αγοράσεις τον καπνό από το εξωτερικό, πράγμα που διπλασιάζει την τιμή λόγω του φόρου εισαγωγής. Ο δικός μας «βασιλιάς» κι εμείς, οι υποτιθέμενες σύζυγοί του, είμαστε όλοι μη καπνιστές και ιδιαίτερα ευτυχείς που η εν λόγω συνήθεια δεν έχει διαδοθεί σ’ αυτή την ασιατική χώρα. Επειδή όμως ερχόμαστε από την Ελλάδα όπου οι πολίτες της επιδίδονται σχεδόν χωρίς εξαίρεση σ’ αυτό το ανθυγιεινό πάθος και ποτέ δεν χάνουν την ευκαιρία να το ικανοποιήσουν παρουσία ανυποψίαστων θυμάτων, εκτιμούμε ιδιαίτερα αυτή την απαγόρευση και απολαμβάνουμε αυτό το ταξίδι άνευ νικοτίνης. Προς μεγάλη μας έκπληξη διαπιστώνουμε όμως ότι σε πολλά σημεία, μερικές φορές ακόμα και στην άκρη του δρόμου, η κάνναβη φυτρώνει σε αξιοσημείωτες ποσότητες. Κατά τ’ άλλα η χώρα είναι άκαπνη …

Τροχονόμοι, τοξοβολία, ρόμπες, πολύχρωμες μεταξωτές μπότες και καπνοαπαγόρευση δεν είναι τίποτα μπροστά στις κατοικίες του Bhutan. Ειδικά στην ύπαιθρο, όπου η πλειοψηφία των ανθρώπων ζει πολύ λιτά, όλα είναι χτισμένα με μεράκι και σε παραδοσιακό στιλ. Οι κάτοικοι πρέπει να βγάλουν το σκληρό χειμώνα μέσα στα σπίτια τους και γι’ αυτό έχουν προβλέψει να υπάρχει μια μεγάλη αποθήκη ακριβώς κάτω από τη στέγη. Και δεδομένου ότι χρησιμοποιούν αφειδώς το τσίλι σε όλα τους τα φαγητά –μια συνήθεια για την οποία δεν ενημερωθήκαμε εγκαίρως, αλλά τη βιώσαμε με τα μάτια δακρυσμένα– οι αρμαθιές με τις κόκκινες καυτερές πιπεριές βρίσκονται για αποξήρανση σε όλες τις στέγες.

Το πιο επιβλητικό όμως όσον αφορά τα σπίτια είναι ο πλούσιος ξυλόγλυπτος διάκοσμος και τα πολύχρωμα ζωγραφισμένα σύμβολα στους εξωτερικούς τοίχους. Σχεδόν θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για μια εξτραβαγκάντζα! Μια μεγάλη γκάμα από ευφάνταστες απεικονίσεις καθιστά όλα τα σπίτια διαφορετικά μεταξύ τους. Το εύρος της ποικιλίας ξεκινά από τίγρεις και δράκους, συνεχίζει με το βουδιστικό τροχό της ζωής και καταλήγει σε φίδια, λουλούδια και φρούτα που προστίθενται ως διακοσμητικά στοιχεία. Άσε που υπάρχουν και κάποιοι τοίχοι που έχουν κάτι πολύ ιδιαίτερο να επιδείξουν…

Στην αρχή παριστάνω την αδιάφορη έχοντας την εσφαλμένη εντύπωση ότι δεν είδα καλά. Διότι κάτι τέτοιο δεν το περιμένει κανείς ούτως ή άλλως, πόσο μάλλον στην επαρχία του Bhutan, η οποία μπροστά στην παράδοση δεν αφήνει παρά μόνο ελάχιστα περιθώρια για εκσυγχρονισμούς. Ακόμα και με τη δεύτερη ματιά χρειάζεται λίγος χρόνος για να αντιληφθώ περί τίνος πρόκειται. Το βλέμμα μου μένει καρφωμένο στον τοίχο του σπιτιού μέχρι να ακούσω δίπλα μου τη φωνή της κολλητής φίλης μου, η οποία φαίνεται να έχει παρόμοια αντίδραση: Βλέπεις αυτό που βλέπω; Ενστικτωδώς κοιταζόμαστε και αρχίζουμε να κακαρίζουμε. Και μάλιστα ταυτόχρονα. Η πρωτοτυπία ή και η αυθεντικότητα αυτού του είδους ντεκόρ, διακόσμησης, στολίσματος ή όπως αλλιώς κι αν θέλετε να το ονομάσετε, είναι αξεπέραστη: Ένα τεραστίων διαστάσεων πέος σε πλήρη στύση κοιτάζει προς τα πάνω και πιτσιλάει ζωηρά το επάνω μέρος του τοίχου. Τα δύο τριχωτά μπαλάκια στη βάση του είναι πιστά αντίγραφα των αυθεντικών, εξίσου σε διαστάσεις XXL. Γύρω από το φαλλό τυλίγονται φιόγκοι και κορδέλες που χορεύουν ή λικνίζονται χαρούμενα στο ρυθμό της εκσπερμάτωσης.

Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο μυαλό είναι ότι ο ιδιοκτήτης του σπιτιού είναι μάλλον κάποιος εργένης, ο οποίος θέτει σε κοινή θέα το μέγεθος των προσόντων με τα οποία τον προίκισε απλόχερα η φύση, προκειμένου να τραβήξει την προσοχή των ανύπαντρων γυναικών που βρίσκονται σε ακτίνα βολής. Ξαφνικά συνειδητοποιώ τα πλεονεκτήματα του online dating, στα πλαίσια του οποίου μπορούν να γίνουν γνωριμίες με πολύ πιο διακριτικό τρόπο, χωρίς να αποκτά όλη η γειτονιά το δικαίωμα να συμμετέχει στη διαδικασία. Σύντομα όμως αρχίζω να αμφιβάλλω για τη θεωρία μου, καθώς η κολλητή μου με αρπάζει από το μανίκι και μου ψιθυρίζει διακριτικά κάτι, αντί να δείξει αδιάκριτα προς τα εκεί με το δάχτυλο τεντωμένο. Δύο τινά συμβαίνουν: Σ’ αυτή τη χώρα είτε οι γνωριμίες δεν γίνονται μέσω διαδικτύου είτε οι άνδρες είναι πολύ προικισμένοι και δεν μπορούν να συγκρατηθούν άλλο. Διότι και στον εξωτερικό τοίχο του γειτονικού σπιτιού, και σε πολλά άλλα σπίτια, εκτίθενται σε δημόσια θέα παρόμοιοι φαλλοί, τους οποίους μπορεί να θαυμάσει κανείς. Δεν παρουσιάζουν καμία στυτική δυσλειτουργία και είναι στραμμένοι προς τα επάνω ή διαγωνίως στο πλάι, καθώς αδειάζουν με ζήλο το υγρό τους περιεχόμενο. Σε μερικά τέτοια έργα τέχνης μάλιστα ένα χέρι πλησιάζει το ανδρικό γεννητικό όργανο. Αυτή η εικόνα μας προξενεί αμηχανία και αρχίζουμε και πάλι να χαχανίζουμε. Αφού όμως μετράμε διψήφιο αριθμό γεννητικών οργάνων συνηθίζουμε τόσο πολύ σ’ αυτό το θέαμα, που ο συντηρητισμός μας μετριάζεται και αρχίζουμε να βγάζουμε φωτογραφίες. Ευκαιρία σαν κι αυτή μάλλον δεν θα προκύψει ποτέ ξανά στα επόμενα πενήντα χρόνια. Παρεμπιπτόντως, ο ανδρικός μαγικός αυλός μάς ξεπερνάει όλους σε ύψος, και για να μπορούν όλοι να έχουν μια ιδέα της κλίμακας, να αναφέρω ότι είμαστε σχετικά ψηλοί – όλοι μας πάνω από 1,75 μ.

Στο επόμενο ταξίδι μας στις Βρυξέλλες ίσως πρέπει να στείλουμε χαιρετίσματα από το Bhutan στο Manneken Pis. Συνειρμικά έρχονται επίσης στο μυαλό μου διάφορες διαφημιστικές πινακίδες που βρίσκονται στα φανάρια του Johannesburg, σε περιοχές με ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό μαύρου πληθυσμού. Σ’ αυτές ανακοινώνεται με κομπασμό ότι ο «καλύτερος φίλος του ανδρός» μπορεί να επιμηκυνθεί χειρουργικά, και μάλιστα αρκετά. Penis enlargement ονομάζεται αυτή η επέμβαση και για όσους προτίθενται να τη δοκιμάσουν ο αριθμός του κινητού τηλεφώνου αναγράφεται πεντακάθαρα και με μεγάλα νούμερα.

Μετά τη φωτογράφιση με τίτλο Ένας άνδρας και τέσσερις γυναίκες μπροστά σε ένα γιγαντιαίο πέος σε στύση, ο Sonam εξηγεί σε εμάς τους αδαείς και ανήξερους Ευρωπαίους ότι οι φαλλοί –κάποιοι απ’ αυτούς είναι μάλιστα πορφυροί– εξυπηρετούν τον εξής σκοπό: να προστατεύσουν τον λαό του Bhutan από τα κακά πνεύματα και το κακό μάτι. Στους ενδοιασμούς μας ότι κανένας στην Ευρώπη δεν πρόκειται να το χάψει αυτό ο ξεναγός προσθέτει ατάραχος ότι παράλληλα σηματοδοτούν την ευτυχία στη ζωή του ιδιοκτήτη του σπιτιού, τόσο σε υλικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Παραδόξως δεν είδαμε ούτε ένα τοίχο με τέτοιο διάκοσμο στην πρωτεύουσα, αντίθετα στα παραδοσιακά χωριά φαίνεται να ανήκει στον… βασικό εξοπλισμό του νοικοκυριού.

Μια φίλη από την παρέα μας, γνωστή για τις φεμινιστικές τις ενστάσεις, παίρνει το λόγο και ασκεί αυστηρότατη κριτική στο κλασικό σεξιστικό σκεπτικό αυτής της νοοτροπίας. Χωρίς περιστροφές εξηγεί στον Sonam ότι της είναι αδύνατον να καταλάβει για ποιο λόγο επιλέχθηκε το ανδρικό γεννητικό όργανο για να συμβολίσει την ευλογία και την ευτυχία. Κάλλιστα θα μπορούσε να επιλεγεί το γυναικείο, το οποίο συν τοις άλλοις θα αποτελούσε και σύμβολο για τη γέννηση της νέας ζωής. Την κοιτάμε άναυδοι, επειδή η εμπειρία έχει δείξει ότι δεν κουράζεται να συζητά ατελέσφορα τέτοιου είδους θέματα. Το γεγονός ότι στο βλέμμα του Sonam είναι ζωγραφισμένη η απορία μόνο κατευναστικά δεν λειτουργεί, διότι η φίλη μας δεν λέει να ηρεμήσει. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι ήρθε η στιγμή να δώσω ένα άδοξο τέλος στο φορτισμένο φεμινιστικό της ξέσπασμα, για να βοηθήσω λίγο τον Sonam που βρίσκεται σε αδιέξοδο. Χρησιμοποιώ ένα επιτυχημένο –έτσι θεωρώ τουλάχιστον– επιχείρημα: ότι κακώς εξάπτεται έτσι, διότι, σε τελική ανάλυση, υπάρχουν και χώρες που προτιμούν τα γυναικεία γεννητικά όργανα, για παράδειγμα οι Σεϋχέλλες. Η χειραφετημένη φίλη με κοιτάζει μπερδεμένη και με ρωτάει τι εννοώ. Όλα τα βλέμματα είναι τώρα στραμμένα πάνω μου, οπότε χρειάζονται διευκρινίσεις: Μια καρύδα που ονομάζεται Coco de Mer είναι το εθνικό σύμβολο του αρχιπελάγους. Και μάλιστα τα διαβατήρια κατά την άφιξη σφραγίζονται με αυτό το σύμβολο καρύδας. Γύρω μου υπάρχουν μόνο απορημένα βλέμματα. Ε, να, αυτή η καρύδα μοιάζει με… πώς να το πω; Θυμίζει… καλοσχηματισμένους γυναικείους γλουτούς. Είναι ή δεν είναι αυτό ισοδύναμο του συμβόλου του Bhutan!

Τώρα παίρνει το λόγο ο Sonam και διευκρινίζει ότι το σύμβολό «τους» έχει τις ρίζες του σε έναν “holy madman”, τον Lama Drukpa Kunley. Αυτός ο σαλός μοναχός του 15ου αιώνα εξέθεσε το γεννητικό του όργανο σε δημόσια θέα, προκειμένου να πολεμήσει με τη βοήθειά του τους κακούς δαίμονες, να προσηλυτίσει τις γυναίκες στο βουδισμό και να χλευάσει τη θρησκεία εκείνης της εποχής. Αφού πλέον έχει αποσαφηνιστεί η προέλευση των τεραστίων διαστάσεων γεννητικών οργάνων, ο Sonam ρωτάει αν είχε συμβεί κάτι παρόμοιο στις Σεϋχέλλες. Βαθύτατα εντυπωσιασμένη σηκώνω τους ώμους και απλά σκέφτομαι ότι υπάρχουν γεγονότα τα οποία θα πρέπει κανείς να τα προσπερνάει σιωπηλά. Παρεμπιπτόντως, για τις πολλές μας φίλες πίσω στην πατρίδα αγοράζουμε για δωράκια –τι άλλο;– ξύλινους φαλλούς, χειροποίητους μάλιστα, τους οποίους βρίσκεις σε καταστήματα με σουβενίρ. Θυμίζουν λίγο τα αγαλματίδια ολύμπιων θεών στην Ελλάδα που φορούν ελάχιστα ή και καθόλου ενδύματα, ή τους χορευτές φλαμένκο στην Ισπανία. Πώς να το κάνουμε άλλωστε; Κάθε χώρα πουλά αυτό που έχει σε αφθονία αλλά κυρίως ό,τι της περισσεύει: γυμνούς θεούς, χορευτές με φλογερό ταμπεραμέντο ή ξύλινους φαλλούς διψασμένους για ερωτική πράξη. Έκαστος στο είδος του!

Ο Sonam προσπαθεί εδώ και μέρες να μας φέρει πιο κοντά στον θιβετιανό βουδισμό, τη μεγαλύτερη σχολή βουδισμού στη χώρα, και να μας διαλευκάνει ιστορικές και θρησκευτικές λεπτομέρειες. Θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι αυτή η απόπειρα στέφεται με πλήρη επιτυχία. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρη αν φταίει αποκλειστικά και μόνο το γεγονός ότι ο σκληρός μας δίσκος διαθέτει πολύ συγκεκριμένη χωρητικότητα λόγω της προχωρημένης μας ηλικίας. Εν πάση περιπτώσει πρόκειται για μια όχι και τόσο απλή θρησκεία, για την οποία πρέπει να αφομοιώσει κανείς την ήδη περίπλοκη σειρά των ενσαρκώσεων των διαφόρων δασκάλων. Έχουμε εγκαταλείψει προ πολλού την προσπάθεια να απομνημονεύσουμε ποιος ήταν δάσκαλος ποιου και ακούμε μονίμως ένα όνομα, αυτό του Guru Rinpoche, που είναι το βασικό πρόσωπο γύρω από το οποίο, από ό,τι φαίνεται, περιστρέφονται όλα σ’ αυτή τη χώρα.

Αυτόν τον Guru Rinpoche τον συναντάμε σε κάθε Dzong, αλλά έτσι κι αλλιώς όλες οι πληροφορίες συνδέονται συνέχεια μαζί του. Η περιορισμένη μας μνήμη δεν μας επιτρέπει να θυμόμαστε το πραγματικό του όνομα, που ήταν Padmasambhava. Αντιθέτως έχουμε αφομοιώσει πλήρως την πληροφορία ότι κατά το σημαντικό έτος 1616 ήρθε από το Tibet πετώντας, και μάλιστα –κρατηθείτε– στη ράχη μιας τίγρης, η οποία προσγειώθηκε άψογα μπροστά σε μια απόκρημνη σπηλιά πάνω από την κοιλάδα του Paro προκειμένου ο Guru να αποβιβαστεί και να μπορέσει να διαλογιστεί. Το παράδοξο στην ιστορία είναι το γεγονός ότι αρχικά δεν επρόκειτο καν για τίγρη, αλλά για έναν άνθρωπο με το όνομα Yeshe Tsogyal, ο οποίος έτσι απλά μεταμορφώθηκε σε τίγρη εν όψει ανάγκης μεταφορικού μέσου. Διερωτώμαστε πολύ σοβαρά για ποιο λόγο επιλέχθηκε ειδικά η τίγρης, καθώς τα τετράποδα ως γνωστόν δεν φημίζονται για τις πτητικές τους ικανότητες. Αφού υπήρχε ανάγκη για μεταμόρφωση, γιατί δεν μετατράπηκε απευθείας σε αετό, ώστε να ανοίξει τα τεράστια φτερά του με άνεση και ασφάλεια για να μεταφέρει μεγαλοπρεπώς τον Guru στη σπηλιά; Παρεμπιπτόντως τούτη η σπηλιά δεν ανήκε τότε ακόμα στο Bhutan, αφού η χώρα ούτε καν υπήρχε. Η σχετική μας ερώτηση στον ξεναγό αντιμετωπίζεται για μία ακόμα φορά με μεγάλη απορία και γι’ αυτό αφήνουμε ως έχει την ιπτάμενη τίγρη. Πάντως σ’ αυτήν ακριβώς τη βραχώδη πλαγιά, σε ύψος πάνω από 3.000 μ., βρίσκεται σήμερα προς τιμήν του Guru το μοναστήρι Tiger’s Nest, τουριστικό αξιοθέατο του Bhutan και το κατ’ εξοχήν μοτίβο των καρτ ποστάλ.

Και αφού ακούσαμε τη συγκεκριμένη ιστορία αρκετές φορές ο Sonam μας εξήγησε παραστατικά και τη σημασία της σημαίας του Bhutan. Η εθνική σημαία δεν αποτελείται από τρεις κάθετες ή οριζόντιες λωρίδες, όπως λίγο πολύ συνηθίζεται στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά πολύ ευρηματικά τέμνεται διαγώνια σε δύο μέρη. Το κάτω τρίγωνο είναι πορτοκαλοκόκκινο και αντιπροσωπεύει την πνευματική ισχύ του βουδισμού ενώ το επάνω, σε χρώμα κροκί, συμβολίζει την κοσμική εξουσία του βασιλιά. Αυτός είναι και ο λόγος που ο βασιλιάς φοράει τις αντίστοιχες κίτρινες μπότες. Πάνω από τα δύο χρώματα δεσπόζει ο δράκος, από τον οποίο πήρε η χώρα και το όνομά της, και μάλιστα ολόλευκος για να συμβολίζονται η καθαρότητα και η τιμιότητα. Ο δράκος συμβολίζει το σύμπαν και κρατά μια σφαίρα σε κάθε πόδι του, μία εκ των οποίων είναι η Γη.

Ποιος να το φανταζόταν ότι τούτο το ταξίδι θα απαιτούσε τόσο μεγάλη συγκέντρωση και ότι το ρητό «Την καλύτερη μόρφωση την προσφέρουν τα ταξίδια» θα έβρισκε την πλήρη εφαρμογή του! Ένα επιμορφωτικό ταξίδι όμως μπορεί να καταλήξει εξουθενωτικό σε βάθος χρόνου κι εμείς ήδη παρουσιάζουμε σημάδια ήπιας κόπωσης. Οπότε, όταν ο Sonam μας ρωτάει αν θέλουμε να πάρουμε ευλογία, νιώθουμε ανακούφιση. Μυριζόμαστε μια ευπρόσδεκτη εναλλαγή και απαντάμε με ένα ενθαρρυντικό νεύμα. Εξάλλου τι κακό μπορεί να κάνει μια ευλογία καταμεσής του ασιατικού Bhutan! Έτσι κι αλλιώς ο βουδισμός είναι μια κατά βάση φιλειρηνική θρησκεία και δεν υπάρχει καμία ένδειξη αντιπαλότητας ή ανταγωνισμού με τον δικό μας Ιησού Χριστό, ούτε και εξαναγκάζει τους πιστούς του να προσηλυτίσουν όποιον συναντούν στο δρόμο τους. Γενικά, είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή η ευλογία δεν θα εκνευρίσει τον Χριστούλη μας, οπότε δεν υπάρχει λόγος να μην επισκεφθούμε ακόμη ένα Dzong. Πάμε λοιπόν!

Άλλωστε, έχουμε ήδη επισκεφτεί τόσα πολλά εδώ, που ένα οχυρό μοναστήρι πάνω ένα κάτω δεν κάνει πλέον διαφορά – και με την ευκαιρία θα δούμε ξανά τα αγριομελίσσια τεραστίων διαστάσεων που σχεδόν πάντα αιωρούνται κάτω από τις στέγες τους. Αρχικά, παραπλανημένοι από την ευρωπαϊκή μας αφέλεια, νομίζουμε ότι αυτές οι μαύρες υπερμεγέθεις γλώσσες είναι παχιά βελούδινα υφάσματα που ταιριάζουν τέλεια με τα πολύχρωμα, πλούσια διακοσμημένα ξύλινα δοκάρια και ότι αποτελούν μέρος του διάκοσμου. Καμία σχέση!

Όπως είθισται σε κάθε Dzong, έτσι κι εδώ στο Chimi Lhakhang βγάζουμε τα παπούτσια μας πριν μπούμε για να υποβάλουμε τα σέβη μας στον μοναχό. Αυτός μας λέει να σταθούμε δίπλα δίπλα μπροστά στο ιερό και να τον περιμένουμε. Μ’ αυτά τα λόγια εξαφανίζεται πίσω από μια κουρτίνα και κάνει ξανά την εμφάνισή του λίγο αργότερα. Αποσβολωμένοι και με μια κάποια δυσαρέσκεια συνειδητοποιούμε τι κρατάει στο χέρι του και αλληλοκοιταζόμαστε σαστισμένοι. Τίποτα, μα απολύτως τίποτα σε όλη μας τη ζωή δεν μας έχει προετοιμάσει για ένα θέαμα σαν κι αυτό. Μας πλησιάζει κρατώντας ένα ξύλινο πέος που λόγω των τεραστίων διαστάσεών του μόνο φρίκη μπορεί να σπείρει. Κρατώντας το από τους όρχεις χωρίς κανένα ίχνος ενόχλησης ή αμηχανίας κατευθύνεται προς την κολλητή μου. Ευθύς επικρατεί νεκρική σιγή πάνω από τα κεφάλια μας. Ο μοναχός εκπέμπει τέτοια σιγουριά κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας ότι ασκεί το επάγγελμά του με ακράδαντη πίστη. Η κολλητή μου είναι η πρώτη που θα λάβει την ευλογία, οπότε στήνεται μπροστά της περιφέροντας τον «μαγικό κεραυνό της σοφίας» γύρω από το πολύ μπερδεμένο και λιγότερο εκστασιασμένο πρόσωπό της. Όσο περισσότερο μένει κοκαλωμένη, τόσο μεγαλύτερη είναι η ομοιότητά της με τη μορφή στον πίνακα του Edvard Munch Η Κραυγή. 

Τελικά ο μοναχός σηκώνει ψηλά το γεννητικό όργανο σαν να κρατάει τσεκούρι και… σ’ αυτό το σημείο κλείνω τα μάτια μου. Φαντάζομαι πως η κολλητή μου αρχίζει να τρεκλίζει υπό το βάρος του, γέρνει προς τα εμπρός και συμπαρασύρει μαζί της εκείνον τον Guru από το έτος 1616, ο οποίος βρίσκεται με τη μορφή αγάλματος στο ιερό ανυποψίαστος, ενώ η διαδικασία επαναλαμβάνεται για όλους μας και ο ένας μετά τον άλλο σωριαζόμαστε στο πάτωμα δίπλα της, όπου μένουμε αναίσθητοι. Κουνάω το κεφάλι μου για να διαλύσω την εικόνα που με στοιχειώνει και ανοίγω ξανά τα μάτια μου. Με ανακούφιση διαπιστώνω για πολλοστή φορά ότι η φαντασία μου έχει αποθρασυνθεί. Όλα καλά. Ο ιερέας αγγίζει απαλά το κεφάλι της κολλητής μου με τον ξύλινο μαγικό αυλό, καθώς μουρμουρίζει εκστατικά κάποια ακατάληπτα λόγια από ένα μάντρα. Ακριβώς έτσι συνεχίζει και με την υπόλοιπη παρέα και παρατηρώ ανακουφισμένη ότι ο μοναχός φρενάρει ελαφρώς το ξύλινο κλομπ πριν το προσγειώσει στο εκάστοτε κεφάλι, οπότε δεν διατρέχουμε κανένα κίνδυνο σωματικής κακοποίησης ή λιποθυμίας.

Αφού ο καθένας από εμάς ραντίζει με μισό ποτήρι νερό το χώρο, ο Sonam –να ’ναι καλά ο άνθρωπος– μας μεταφράζει ότι μέσω αυτής της ευλογίας θα νιώσουμε απαλλαγμένοι από κάθε εσωτερικό φορτίο που μας βασάνιζε ως τώρα. Επιπλέον, θα πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες μας και θα αποκατασταθούν οι οικογενειακές έριδες. Αν αυτή η επίσκεψη δεν άξιζε τον κόπο, τότε τι; Σε τελική ανάλυση, δεν παίρνεις τέτοιες ευλογίες κάθε μέρα! Εντελώς παρεμπιπτόντως, ο ξεναγός μας αναφέρει ότι το συγκεκριμένο Dzong είναι ένας πολύ γνωστός Temple of Fertility, τον οποίο επισκέπτονται ακόμη και ζευγάρια από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Πολύ συχνά, η ευλογία του ιερέα αποφέρει καρπούς μετά από ένα μόλις χρόνο. Εμείς, οι γυναίκες του Ευρωπαίου βασιλιά, ανταλλάσσουμε πανικόβλητα βλέμματα κάνοντας μία και μοναδική σκέψη: αυτό μας έλειπε τώρα, να αποκτήσουμε παιδί σε προχωρημένη ηλικία. Δεν αφήνουμε όμως την καλή μας διάθεση να χαλάσει από τέτοια μικροπράγματα και απαλλαγμένες από κάθε βάσανο καλύπτουμε χαχανίζοντας την απόσταση από το μοναστήρι προς το μικρό μας βανάκι, σαν γυμνασιόπαιδα που μόλις σχόλασαν.

Η απαλλαγή από κάθε εσωτερικό φορτίο –όπως λέει και ο μοναχός– θα συμβεί σύντομα. Τουλάχιστον όσον αφορά εμένα. Ξαφνικά διπλώνω στα δύο. Με πιάνουν δυνατοί σπασμοί στο κάτω μέρος της κοιλιάς μου και σύντομα καταλήγουν σε μια έντονη ανάγκη να αναζητήσω την πλησιέστερη τουαλέτα γυναικών. Ελάτε λίγο στη θέση μου, σας παρακαλώ: In the middle of nowhere, η πιο επείγουσα επιθυμία μου είναι να εντοπίσουμε μια τουαλέτα με καζανάκι και χαρτί υγείας, για να απαλλαγώ από τις παγίδες που μου έστησε η τοπική κουζίνα. Το μόνο όμως που μπορεί να βρεθεί προς αντιμετώπιση της σοβαρότητας της κατάστασης είναι μερικά χαρτομάντιλα που οι υπόλοιποι βγάζουν από το σακίδιό τους και μου τα προσφέρουν με ένα συμπονετικό βλέμμα δείχνοντας αλληλεγγύη. Μούσκεμα στον ιδρώτα απλώνω το χέρι να τα πάρω και τρέχω –όσο μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει τρέξιμο αυτόν τον τρόπο μετακίνησης σε δύσκολες στιγμές όπως τούτη και υπό τέτοιες άβολες συνθήκες– με κατεύθυνση κάτι… –πώς να τα πω;– καχεκτικά δεντράκια. Πίσω από αυτούς τους λεπτούς κορμούς σκοπεύω να κάνω την ανάγκη μου. Ενώ ο ιδρώτας τρέχει από το μέτωπό μου σε ακανόνιστα ρυάκια, ορκίζομαι σε ό,τι έχω ιερό και όσιο: Αν φύγω από εδώ σώα και αβλαβής, θα τάξω σ’ αυτόν τον Guru Rinpoche… είμαι όμως πολύ εξαντλημένη για να μπορέσω να κάνω έστω και μια λογική σκέψη σχετικά με το τι θα μπορούσε να τάξει κανείς σε έναν Guru με σκοπό να τον ευχαριστήσει…

Ως γνωστόν, ενός κακού μύρια έπονται. Δεν φτάνει λοιπόν που έπαθα ό,τι έπαθα, οι συνοδοιπόροι μου με κοροϊδεύουν από πάνω. Δεν μπορούν να αντισταθούν στη χαιρεκακία και με αφορμή το βάσανό μου, αλλά πρωτίστως την ανακούφισή μου στη φύση, σπάνε την πλάκα της εβδομάδας, τι λέω, την πλάκα του μήνα. Το τι ακούω δεν λέγεται… ότι είμαι εκατό τοις εκατό η εκλεκτή αυτού του Guru Rinpoche, διότι απ’ ό,τι φαίνεται δεν πήγαν τζάμπα οι δέκα μέρες που ακούμε τους θρύλους του… ότι όπως και να ’χει η ευλογία φαίνεται να έχει άμεση επίδραση επάνω μου, γιατί ούτε που πρόλαβε το πέος να προσγειωθεί στο κεφάλι μου και ήδη ήμουν απαλλαγμένη από το εσωτερικό μου φορτίο… ότι είναι απίστευτο το πόσο σύντομα λειτούργησε η θεραπεία… ότι «κάτω τα συμβατικά καθαρτικά, ζήτω η ευλογία του πέους»… και άλλα τέτοια χαριτωμένα. Αδύναμη να υπερασπιστώ τον εαυτό μου τα δέχομαι όλα αδιαμαρτύρητα και αισθάνομαι απλά καλά που επιτέλους κάθομαι στο αυτοκίνητο.

Έξι μήνες αργότερα η ευλογία κάνει και πάλι το θαύμα της, γιατί μετά από χρόνια εργένικης ζωής η μοίρα μού έστειλε μια νέα αγάπη, μια νέα τύχη. Δεν χωρά αμφιβολία: ο Guru είχε καλές προθέσεις απέναντί μου. Θα ήθελα έμπρακτα να του δείξω την ευγνωμοσύνη μου, αλλά δεν ξέρω πώς. Μέσα από αυτή την ιστορία, ίσως; Όπως θα έχει αντιληφθεί από μόνος του ο αξιότιμος αναγνώστης, αξίζει τον κόπο να επισκεφθεί κανείς το Bhutan με τους αξιαγάπητους ανθρώπους και τις ευγενείς παραδόσεις. Και όχι μόνο για χάρη του Guru και της ευλογίας του. Αν λοιπόν ακόμη το σκέφτεστε, επιτρέψτε μου να σας πω το εξής: τελικά έκανα πολύ καλά που αποφάσισα να πάω σ’ αυτό το ταξίδι.

 

Μετάφραση από τα γερμανικά: Πελαγία Ξεπαπαδάκου

 

Φιλολογική επιμέλεια: Βασίλης Πάγκαλος

 

Copyright 2018 Christina Antoniadou / All rights reserved