Χριστίνα Αντωνιάδου

 

Χρειάζεσαι το NINO. Μ’ αυτά τα λόγια ανοίγει την κουβέντα το άλλο μου μισό την ώρα που τρώμε βραδινό, μόλις δύο μέρες αφότου μετακομίσαμε στο επιπλωμένο μας διαμέρισμα στο Canary Wharf. Τα φρύδια μου, που συνήθως σε τέτοιες περιστάσεις σηκώνονται, αλλά κυρίως το βλέμμα μου, του δίνουν να καταλάβει ότι επιβάλλεται να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις. Πρόκειται για το National Insurance Number, δηλαδή τον αριθμό κοινωνικής ασφάλισης. Αυτόν τον χρειάζονται όλοι όσοι ζουν εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χωρίς αυτόν απλά δεν υπάρχεις. Και μ’ αυτά τα λόγια μου δίνει ένα χαρτάκι, στο οποίο είναι σημειωμένος ένας αριθμός τηλεφώνου. Κάλεσε αύριο αυτό το hotline και κλείσε ραντεβού στο αρμόδιο «Job Center plus». Είναι κάτι σαν γραφείο απασχόλησης, μου εξηγεί, προτού καν τον κοιτάξω με απορία.

https://www.civilserviceworld.com

Ξεκινώ την επόμενη μέρα ορεξάτη να κάνω το συγκεκριμένο τηλεφώνημα. Με την ευκαιρία αυτή ας μου επιτραπεί μια παρένθεση: Ζω στο Λονδίνο μόνο τρεις εβδομάδες και μέχρι τώρα δεν είχα πραγματικά την ευκαιρία να κάνω κάποια συζήτηση που να αφορά πρακτικά θέματα, με εξαίρεση ίσως τις κουβέντες με τους μεσίτες για να βρω διαμέρισμα. Κατά τ’ άλλα, οι συνδιαλλαγές μου περιορίζονται στις κλασικές ερωτήσεις που κάνουν οι τουρίστες για να ζητήσουν οδηγίες πώς να πάνε σε κάποιο αξιοθέατο ή για να βρουν το πλησιέστερο σούπερ μάρκετ. Μέχρι στιγμής λοιπόν δεν διαφέρω σε τίποτα από έναν ενοχλητικό τουρίστα που ρωτά πόσο μακριά βρίσκεται από το Trafalgar Square. Επιτέλους όμως, τώρα μου δίνεται η ευκαιρία να κάνω μια ζωηρή και πάνω απ’ όλα «αυθεντική» συνομιλία με κάποιον «πραγματικό» Άγγλο, σαν αυτούς τους διαλόγους που παλιά μας έβαζαν να ακούσουμε σε κασέτες στο μάθημα αγγλικών – όταν στα σχολεία υπήρχαν ακόμα κασέτες και κασετόφωνα. Η όρεξή μου για το τηλεφώνημα οφείλεται βεβαίως και στο γεγονός ότι τα αγγλικά ήταν πάντα το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο, πράγμα στο οποίο σίγουρα συνέβαλε η προφορά μου. Ως παιδί που μεγάλωσε σε δίγλωσσο περιβάλλον, όταν έπρεπε π.χ. να πω τη φράση «this is a tree» δεν πρόφερα όπως οι Γερμανοί συμμαθητές μου «ζις ιζ ε τρι» (ή στο διεθνές φωνητικό αλφάβητο [sɪs ˈɪs ɑː ˈtri]), αλλά κανονικά «δις ιζ ε τρι» ([ðɪs ˈɪz ə ˈtri]), ενώ επιπλέον έλεγα και το φατνιακό παλλόμενο «ρ» υποδειγματικά, με κοσμοπολίτικο αέρα και υπεροπτικό ύφος, χωρίς να παρουσιάζω μεγάλες παρεκκλίσεις από το accent της αγγλικής γλώσσας. Ο καθηγητής μου επαινούσε ευγενικά την καλή μου προφορά όπως της άξιζε, το αποτέλεσμα όμως ήταν να μου κολλήσει η ρετσινιά του φωτεινού παντογνώστη και επιπλέον οι συμμαθητές μου να με παρασημοφορήσουν με μια σειρά από άλλα παρατσούκλια που μόνο κολακευτικά δεν τα λες.

https://www.youtube.com/watch?v=7C-vYY3S

Σαν να μην έφτανε αυτό, ο καθηγητής των αγγλικών μερίμνησε επίσης για την εδραίωση τούτου του στερεότυπου –ο αξιαγάπητος εκείνος άνθρωπος το έκανε με κάθε καλή πρόθεση– και καθώς ο ίδιος δεν τα πολυκατάφερνε σ’ αυτό τον τομέα με επέλεξε ως το πρότυπο προφοράς της τάξης. Πολύ τακτικά λοιπόν η δουλειά μου ήταν να εφιστώ με άκρως φιλικό τόνο την προσοχή των συμμαθητών μου στα λάθη τους προφέροντας τις λέξεις που περιείχαν «th», έτσι ώστε ακόμη και οι μαθητές στα πίσω θρανία να πάρουν μια ιδέα για το πώς ακούγονται κανονικά τα οδοντικά σύμφωνα «δ» και «θ». Επανειλημμένα αποδεικνυόταν ότι απλά δεν ήταν σε θέση να σταθούν αντάξιοι της προσπάθειας: δεν κατάφερναν να τοποθετήσουν τη γλώσσα ανάμεσα στα δόντια ούτε και να τελειοποιήσουν την εκφορά του λόγου τους. Φυσικό και επόμενο ήταν λοιπόν να μη βελτιωθεί η προφορά τους ούτε στο ελάχιστο και ο σκληρός ήχος των συριστικών φθόγγων να διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό. Βρέθηκα λοιπόν να είμαι αποδέκτης πληθώρας σχολίων από ενοχλημένους συμμαθητές, διότι όταν οι φθόγγοι δεν υπάρχουν στη δική σου γλώσσα δεν τους ακούς καν και κατά συνέπεια δεν μπορείς να τους αναπαραγάγεις, αλλά για λόγους ευκολίας εξακολουθείς να τους προσαρμόζεις στη μητρική σου γλώσσα.

https://www.youtube.com/watch?v=ELLRR-joMsM

https://www.youtube.com/watch?v=ELLRR-joM

https://odosatakas.gr

Όλο περηφάνια λοιπόν για τούτο το ένδοξο παρελθόν με τις εξαιρετικές επιδόσεις, πριν κάνω το τηλεφώνημα για το ΝΙΝΟ κάθομαι και προετοιμάζω το κατάλληλο λεξιλόγιο για να είμαι σίγουρη, διότι στην τελική θέλουμε να παραμείνουμε περισσότερο καιρό στο Λονδίνο και συνεπώς θα πρέπει να καταβάλω κάθε προσπάθεια να μιλήσω τα άψογα αγγλικά του BBC ή τέλος πάντων να τα πλησιάσω. Έτσι, πριν πληκτρολογήσω τον αριθμό, επιστρατεύω όλη μου τη φιλοδοξία για να πετύχω όσο το δυνατόν περισσότερο το βρετανικό στιλ στην προφορά μου και μουρμουρίζω μερικές φορές Hello, this is Christina speaking, ενώ τονίζω διαφορετικά την πρόταση κάθε φορά. Προκειμένου να πετύχω το μέγιστο βαθμό βρετανικότητας, πηγαίνω άλλο ένα βήμα παραπέρα και σχηματίζω τα χείλη μου με τρόπο ώστε να είναι πιο κοντά στο άκαμπτο βρετανικό stiff upper lip. Καθώς έχω φτάσει ήδη στο σημείο να σκέφτομαι ότι θα κλείσω με ένα άψογο Thank you for your help, ολοκληρώνω τη φωνητική άσκηση με ένα επιτηδευμένο βρετανικό ξεροβήξιμο για να δώσω μεγαλύτερη έμφαση… και καλώ το hotline.

https://madmikesamerica.com

Στην άλλη άκρη της γραμμής ακούω έναν κύριο ο οποίος λέει κάτι που με το πρώτο άκουσμα θα κατέτασσα στα κινέζικα, ή για να το θέσω καλύτερα στα μανδαρίνικα (καθώς απ’ ό,τι γνωρίζω δεν υπάρχει μια ενιαία κινεζική γλώσσα). Θα μπορούσε βέβαια να είναι και βιετναμέζικα, ιαπωνικά ή κορεάτικα – δυστυχώς δεν είμαι σε θέση να τα ξεχωρίσω. Εν πάση περιπτώσει, πρόκειται για μια γλώσσα που ακούγεται ανατολικοασιατική και θα ταίριαζε σε ένα πρόσωπο με συμπαθητικά αμυγδαλωτά μάτια. Δεδομένου ότι δεν βγάζω λέξη, ο Ασιάτης –αν πρόκειται για Ασιάτη τέλος πάντων– επαναλαμβάνει την πρότασή του, αλλά ακόμη κι αυτή η απόπειρα δεν διευκολύνει θεαματικά την επικοινωνία. Με το κινητό κολλημένο στο αυτί, δεν μπορεί, μια έκφραση απελπισίας όσο να ’ναι ζωγραφίζεται στο πρόσωπό μου. Καθώς μου επναλαμβάνει για τρίτη φορά την ακατάληπτη πρόταση, κλείνω το τηλέφωνο αποφασιστικά και με συνοπτικές διαδικασίες. Μάλλον πήρα λάθος νούμερο, σκέφτομαι, και ελπίζω ολόψυχα ότι δεν κάλεσα στην Κίνα. Προσπαθώ λοιπόν ξανά και πληκτρολογώ λίγο πιο προσεκτικά τον μακρύ αριθμό, για να αποφύγω όσο μπορώ τυχόν παρεξηγήσεις και κυρίως έναν φουσκωμένο λογαριασμό τηλεφώνου.

Αυτή τη φορά το σηκώνει μια κυρία με τσιριχτή φωνή και ρωτά κάτι που μόνο με πολλή φαντασία θα μπορούσε να ακουστεί σαν «How may I help you». Παρά τις τόσες ασκήσεις στο μάθημα αγγλικών, τους άριστους βαθμούς στο τμήμα των προχωρημένων, την όλη προετοιμασία και το βρετανικό stiff upper lip, από το στόμα μου βγαίνει μόνο ένα κακόμοιρο sorry, οπότε η κυρία επαναλαμβάνει την ερώτησή της με ακόμη πιο διαπεραστική φωνή: How may I help you? Αφού ήρθα προ τετελεσμένου, τολμώ να ρωτήσω: Is this the “Job Center plus”? και παίρνω την απάντηση αμέσως: Yes, it is. How may I help you, madam? Αν αυτά είναι τα αγγλικά της Οξφόρδης, τότε εγώ είμαι ο αυτοκράτορας της Κίνας! Δηλαδή ναι μεν είναι αγγλικά, αλλά ακούγονται εντελώς μεταλλαγμένα. Οι συλλαβές κόβονται, είναι σαν να τις γαβγίζει, θα έλεγα. Δεδομένου ότι δεν δίνω καμία απάντηση, η κυρία θέλει να βοηθήσει και θαρρώ πως ακούω την ακόλουθη ερώτηση: So did you call to apply for a NI number? Το «ρ» της είναι μεν παλλόμενο φατνιακό, αλλά σε καμία περίπτωση σαν αυτό που είμαι συνηθισμένη να ακούω στη Μεσόγειο ή στο μάθημα αγγλικών. Είναι τραχύ, μακρόσυρτο, τολμώ να πω ότι μοιάζει αρκετά με το βαυαρικό αντίστοιχο που βρίσκει το δρόμο του μέσα από πολλές βραχνές και κομμένες συλλαβές. Yes, I do need a NI number, λέω με λίγο περισσότερο θάρρος, αλλά με φωνή που εξακολουθεί να τρέμει. Στο καπάκι ακούω άλλη μια σειρά από κακοποιημένα αγγλικά, καθώς η υπάλληλος προφέρει όλα τα φωνήεντα βραχέα. Ok, that means you need it for paying taxes? Ένα απλό yes μου φαίνεται ότι αρκεί, αν και κρίνοντας από το ύφος της έχω την αίσθηση ότι δεν επρόκειτο για ερώτηση, αλλά μάλλον για διαπίστωση. Διότι στις ερωτήσεις ο τόνος της φωνής ανεβαίνει συνήθως στο τέλος, σωστά; Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στην περίπτωση τούτης της κυρίας. Οπότε δεν είμαι σίγουρη αν πρέπει να πω κάτι.

https://www.get-uk-jobs.com

Κάποιος παρατηρητικός θα μπορούσε να ανιχνεύσει επάνω μου κάποια αυξανόμενα σημάδια νευρικότητας, κυρίως επειδή ως η πρώην μαθήτρια με την καλή προφορά συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο ότι το μάθημα αγγλικών και το τμήμα προχωρημένων από το μακρινό παρελθόν αποδεικνύονται ανεπαρκή. Στην επόμενη ερώτηση που μου απευθύνει η κυρία, την παρακαλώ με κάθε απαιτούμενη αυτοσυγκράτηση να μιλά –αν έχει την καλοσύνη– πιο αργά, πιο δυνατά και λίγο πιο καθαρά, γιατί αλλιώς μόνο με δυσκολία μπορώ να παρακολουθήσω όσα μου λέει. Όχι τελικά ότι το αίτημά μου συμβάλλει καθοριστικά στην εξέλιξη της συζήτησης, την κάνει πάντως ελάχιστα πιο κατανοητή. Τουλάχιστον για τα επόμενα δέκα δευτερόλεπτα, διότι μετά η κυρία επιστρέφει πάλι σε τούτη τη διάλεκτο, την οποία μέσα στη σύγχυση και την απόγνωσή μου θα αναγνώριζα ως σκοτσέζικη ή γαελική. Αφού νομίζω πως έχω καταλάβει ότι ζητάει το πλήρες ονοματεπώνυμο, τη διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου μου, η προφορά της εξακολουθεί να με βομβαρδίζει σε τέτοιο βαθμό, που μάθημα αγγλικών, τμήμα προχωρημένων και άριστοι βαθμοί χάνουν μια για πάντα την αξία τους. Let alone my accent…

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας που ξεκινά τώρα και περιλαμβάνει διευκρινιστικές ερωτήσεις, επαναλήψεις, εξηγήσεις και παρατηρήσεις με σκοπό την αποφυγή παρεξηγήσεων, μια ασάφεια πλανάται όσον αφορά τα όσα ειπώθηκαν, αλλά μένω με την αίσθηση ότι έχω κλείσει πλέον ένα ραντεβού για αυτό το αναθεματισμένο interview. Για την ακριβή ημερομηνία μόνο αόριστες υποθέσεις μπορώ να κάνω. Ο αριθμός που ακολουθεί τις λέξεις there is an appointment slot available for… δεν ταυτοποιείται με σαφήνεια. Θα μπορούσε να είναι είτε στις 13 είτε και στις 30 αυτού του μήνα. Ευτυχώς η φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής προσθέτει μία ακόμα ερώτηση, η οποία μάλλον ακούγεται κάπως έτσι: So will you be able to make it next week on that day? και συμπεραίνω ότι πρέπει να εμφανιστώ εκεί την επόμενη εβδομάδα, οπότε λογικά μιλάμε για τις 13. Με ανακούφιση επιβεβαιώνω my availability for that day και βγάζω ένα βραχνό it is ok for me. Το μαρτύριο όμως δεν τελειώνει εδώ, διότι μου δίνει το reference number for your request και με διαβεβαιώνει ότι ούτως ή άλλως όλες οι λεπτομέρειες θα μου αποσταλούν μέσω ταχυδρομείου. Αυτό το τελευταίο αποτελεί και τη μόνη μου σωτηρία, διότι μια ματιά σε ό,τι σημείωσα –μουτζούρες και μόνο– εγείρει αμφιβολίες για την ορθότητα του αριθμού. Άσε που δεν κατάλαβα ούτε στο ελάχιστο πού στην ευχή πρέπει να εμφανιστώ.

https://www.freepik.com

Όταν κλείνω το τηλέφωνο με ένα υπερβολικό Thank you so much and have a nice day, νιώθω μια ανακατωσούρα στο στομάχι μου και αντιλαμβάνομαι ότι δεν άκουσα την ώρα για την εν λόγω ημέρα, αλλά είναι αργά… για δάκρυα, Στέλλα… Φαντάσου δηλαδή πόσο χάλια θα πάει τούτο το interview, από τη στιγμή που δεν είμαι καν σε θέση να κλείσω ένα απλό ραντεβού μέσω τηλεφώνου. Και τι στο καλό αγγλικά μάθαινα μια ζωή, αν δεν μπορώ να επικοινωνήσω τηλεφωνικά με μια Σκοτσέζα; Τα τελευταία απομεινάρια της κατά τα άλλα ισχυρής αυτοπεποίθησής μου χάνονται. Για μισό λεπτό! Οι ενοχές μου σύντομα δίνουν τη θέση τους σ’ ένα άλλο, νέο συναίσθημα, καθώς μέσα μου αναδύονται ίχνη μνησικακίας για τούτο το hotline. Αυτό τώρα λέγεται φιλική συμπεριφορά προς τον πελάτη; Όχι, πείτε μου δηλαδή! Τι σόι σέρβις είναι αυτό; Δεν σκέφτονται καθόλου και τοποθετούν σε τέτοιες καίριες θέσεις εργαζόμενους που μιλάνε ακατανόητα αγγλικά, και μάλιστα σε πόστο όπου πρέπει κανείς να περιμένει ότι θα απευθύνονται μόνο, μα μόνο αλλοδαποί;

Ευτυχώς, μερικές μέρες αργότερα έρχεται το γράμμα και επιβεβαιώνει την ημερομηνία, την οποία είχα μαντέψει σωστά περισσότερο λόγω τύχης και λιγότερο λόγω κατανόησης, σίγουρα πάντως όχι λόγω γλωσσικής αντίληψης. Επιπλέον, μαθαίνω τώρα επιτέλους πού θα γίνει το περιβόητο interview, δηλαδή στην οδό West Tender Street. Ενώ μόλις πριν από λίγες μέρες χλεύαζα την ελλιπή εξυπηρέτηση σε τούτη τη χώρα, οφείλω σήμερα να παραδεχτώ ότι οι Βρετανοί τελικά είναι σωστοί! Να ’ναι καλά οι άνθρωποι, παρέχουν και πληροφορίες για το σταθμό του μετρό που είναι προτιμότερο να κατέβει κανείς: Aldgate ή Aldgate East. Ένα τσιγάρο δρόμος που λέει ο λόγος, γεγονός που με χαροποιεί ιδιαίτερα, οπότε με τη βοήθεια του app προγραμματίζω το αντίστοιχο δρομολόγιο. Παρότι όμως βρίσκεται πολύ κοντά, βλέπω ότι θα αναγκαστώ να χρησιμοποιήσω σχεδόν όλα τα μέσα μεταφοράς που διαθέτει το Λονδίνο για εμένα και τα υπόλοιπα 9 εκατομμύρια κατοίκους του, όπως το DLR, το London Overground και τελικά το ταπεινό tube. Πραγματικά απίστευτο το γεγονός ότι πρέπει να αλλάξω δύο φορές μέσο για μια τόσο μικρή απόσταση!

www.hiveminer.com

Καθώς σχεδιάζω τη διαδρομή, ανακαλύπτω τυχαία ότι σ’αυτή την περιοχή γύρω από το Aldgate East και το Whitechapel δρούσε ο γνωστός Jack the Ripper δολοφονώντας εκδιδόμενες γυναίκες. Τι θαυμάσια ευκαιρία να συνδυάσω το τερπνόν μετά του ωφελίμου και να μετατρέψω μια διαδικαστική υποχρέωση σε ένα ταξίδι στο χρόνο και στο παρελθόν του Λονδίνου. Με τη φαντασία μου περπατάω ήδη στα σοκάκια για να εξερευνήσω την περιοχή, η οποία έζησε αλματώδη ανάπτυξη στα μέσα του 19ου αιώνα. Λόγω του μεγάλου λιμού στην Ιρλανδία, πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του East End και μερικές δεκαετίες αργότερα, ως αποτέλεσμα των εβραϊκών πογκρόμ, προστέθηκαν και μεγάλοι αριθμοί μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη. Ανυπομονώ να δω από κοντά τι άφησε πίσω του αυτό το ενδιαφέρον πολυπολιτισμικό συνονθύλευμα.

Στις 13 του μήνα λοιπόν ετοιμάζομαι χαλαρά για την αναχώρηση και το ταξίδι –πώς αλλιώς να περιγράψεις τη μετακίνηση με τρία διαφορετικά μέσα μεταφοράς παρακαλώ;– με προορισμό το interview. Παρόλο που το app υπολογίζει ότι χρειάζομαι λίγο παραπάνω από 20 λεπτά για να φτάσω στον προορισμό μου, ξεκινώ μία ώρα νωρίτερα, πράγμα που θα αποδειχθεί σωτήριο. Φτάνοντας στο Aldgate East καταφέρνω να βρω τον δρόμο μου και να βγω έξω από το ασφυκτικά γεμάτο tube, εννοείται τσαλαπατώντας μερικούς συνεπιβάτες και λέγοντάς τους ταυτόχρονα, με τάχα αθώο βλέμμα, sorry, I am so sorry. Στην αποβάθρα επικρατεί επίσης συνωστισμός, ο σταθμός είναι ένα μεγάλο εργοτάξιο, αλλά με τα πολλά καταφέρνω να βρω το δρόμο μου για το Whitechapel High St.

https://www.express.co.uk

Με την πρώτη ματιά στον έξω κόσμο εμφανίζεται στο μέτωπό μου η γνωστή κάθετη ρυτίδα έκφρασης. Δεν μπορεί, έχω βγει σε άλλη χώρα. Ακόμη και με τη δεύτερη ματιά η εντύπωση αυτή δεν αλλάζει. Αν δεν μεσολαβούσε η μόλις εικοσάλεπτη διαδρομή, που καθιστά αδύνατο το ενδεχόμενο εξόδου από τη Μεγάλη Βρετανία, θα μπορούσα πραγματικά να ορκιστώ ότι βρίσκομαι –για να το θέσω με τον πιο σωστό όρο μιας και καλύπτει μεγάλη περιοχή– κάπου στην Ανατολή. Δεδομένου ότι θεωρώ άσκοπο να κάνω στροφή επιτόπου και να επιστρέψω στα έγκατα της γης, βγάζω το iPhone μου από την τσάντα. Το Google maps μου φανερώνει το σημείο όπου βρίσκομαι αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή με μια μπλε παλλόμενη κουκίδα. Οπότε ακόμα και η τελευταία αμφιβολία εξαλείφεται: εξακολουθώ να βρίσκομαι στο Λονδίνο. Στα ανατολικά του Λονδίνου. Ή μήπως έπαθε κάτι το iPhone μου; Φορτισμένο είναι στο φουλ άρα κάτι άλλο φταίει. Πολύ περίεργο!

Ως άτομο που προτιμά να διατηρεί σε κάθε περίσταση τον απαραίτητο έλεγχο, ξεκινώ προσεκτικά και κάπως άβολα την εξερεύνηση στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα, ακολουθώντας φυσικά τα directions του τηλεφώνου μου. Με ένα παράξενο προαίσθημα περνάω από διάφορα καταστήματα τα οποία καθόλου δεν θυμίζουν τον 19ο αιώνα. Τουλάχιστον αυτόν της Ευρώπης. Πόσο μάλλον τον άθλιο Jack the Ripper. Έχω μπερδευτεί εντελώς, διότι διαπιστώνω πως ούτε ένα κατάστημα της περιοχής δεν θυμίζει Βρετανία, Ιρλανδία, Ρωσία ή έστω κάτι εβραϊκό. Οι κούκλες στις βιτρίνες φορούν ινδικά σάρι που έχουν επάνω τους όλα, μα όλα τα χρώματα της ίριδας. Η πανδαισία αυτή συμπληρώνεται με άφθονο χρυσό, το οποίο είτε είναι περασμένο απευθείας στην ύφανση είτε συμπληρώνει το σύνολο ως στολίδι. Από την πληθώρα τούτων των καταστημάτων καταλήγω στο συμπέρασμα ότι σ’ αυτή την περιοχή μάλλον θα υπάρχει αρκετή πελατεία για τέτοια ρούχα.

http://spitalfieldslife.com

Πράγματι, πολλές γυναίκες φορούν σάρι ή είναι τυλιγμένες με πολύχρωμα, μακριά υφάσματα και σέρνοντας τα πόδια τους για να μη χάσουν τις σαγιονάρες τους προσπερνούν την Ευρωπαία που έχει κολλήσει σε μια βιτρίνα και δεν λέει να ξεκολλήσει από εκεί. Επίσης εδώ από ό,τι φαίνεται υπάρχουν πάρα πολλές γυναίκες με μαντίλες ή και με μπούρκες. Μερικές από αυτές έχουν το πρόσωπό τους εντελώς καλυμμένο ενώ άλλες έχουν αφήσει ένα άνοιγμα για τα υπέροχα βαμμένα μάτια τους. Φορούν από πάνω μέχρι κάτω φαρδιές μαύρες ρόμπες, οι οποίες φτάνουν μέχρι τους αστραγάλους και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να φανταστείς τι σωματότυπος βρίσκεται από κάτω. Έχεις την αίσθηση ότι είναι συνεσταλμένες ή και φοβισμένες, διότι φαίνονται μαζεμένες και ακριβώς έτσι γλιστρούν αθόρυβα από μπροστά μου με το πρόσωπό τους να κρύβεται ντροπαλά κάτω από το ύφασμα, σέρνοντας πίσω τους παιδιά προσχολικής ηλικίας, έχοντας ένα μωρό κρεμασμένο πάνω τους σε ένα πανί και το επόμενο στην κοιλιά. 

https://www.dailymail.co.uk photo: Stephania Schaerer

Καφετέριες, κομμωτήρια και δισκοπωλεία, όπου μπορεί κανείς να νοικιάσει και βίντεο από την πατρίδα, παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο, ενώ σε υψηλή ένταση αντηχούν παντού μακρόσυρτοι ήχοι, που ακούγονται αραβικοί, αλλά θα μπορούσαν να τοποθετηθούν και ακόμη πιο ανατολικά. Περνάω έξω από πολλά τέτοια μαγαζιά, τελικά κοντοστέκομαι σε ένα και αφήνω το βλέμμα μου να περιπλανηθεί. Εκεί κάθονται αποκλειστικά άνδρες, οι περισσότεροι με γένια και αρκετοί με το κεφάλι τους καλυμμένο με καπελάκια ή και τουρμπάνια. Πολλοί φορούν κάτι σαν ρόμπα ή κελεμπία, άλλοι ένα ρούχο που φτάνει μέχρι το έδαφος, άλλοι πάλι πουκαμίσες μέχρι το γόνατο και λευκές παντελόνες. Κάθονται όλοι μαζί relaxed λες και ακολουθούν πιστά το μότο της Θεσσαλονίκης «χαλλλαραααά», πίνουν τσάι, τρώνε γλυκά με έντονο κίτρινο και ροζ χρώμα, καπνίζουν ναργιλέ και κόβουν κίνηση. Εν ολίγοις, φαίνεται να περνούν τη μέρα τους με γνώμονα το «Έλα μωρέ, και τι έγινε; Δεν βαριέσαι αδελφέ!». Βαθιά εντυπωσιασμένη από την ανατολίτικη ατμόσφαιρα, δεν αντιλαμβάνομαι ότι όλοι γύρω μου έχουν σωπάσει, ότι δεν ακούω πλέον την εντελώς άγνωστη σε εμένα γλώσσα τους. Μέσα στην αφέλειά μου, είμαι μάλλον τόσο απορροφημένη ώστε εισέβαλα σ’ αυτό που ονομάζεται privacy, διότι εδώ και απαράδεκτα πολλή ώρα στέκομαι μπροστά στους κυρίους και χαζεύω αδιάκριτα. Ως συνέπεια υφίσταμαι τα διαπεραστικά τους βλέμματα. Στα πρόσωπά τους είναι εμφανή τα σημάδια καχυποψίας. Απομακρύνομαι νιώθοντας κάπως άβολα.

Σε αρμονία με το περιβάλλον, το κρεοπωλείο της περιοχής πουλάει κρέας halal. Στον αέρα αναδύεται ένα έντονο άρωμα: κάρι. Σε κάποια απόσταση, βλέπω άνδρες με καπελάκια προσευχής να βγαίνουν με το πάσο τους από ένα κτίριο με κόκκινα τούβλα, οπότε και συνειδητοποιώ ότι πρόκειται για τζαμί. Μπροστά σε ένα μανάβικο δύο γυναίκες που φορούν μαντίλα κάνουν τις αγορές τους καθώς συνομιλούν ζωηρά – κρατώντας καθεμιά από ένα κουνουπιδι στο χέρι. Χαμογελώντας με χάρη και θέτοντας μια απλή ερώτηση, θέλω να βεβαιωθώ ότι όντως βρίσκομαι στο Λονδίνο και ότι πηγαίνω προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο όρος «Job Center plus» συμβάλλει καταλυτικά στη συνεννόηση. Λες και πάτησα κάποιο κουμπί, οι δύο κυρίες μου δίνουν ταυτόχρονα και με τις ίδιες κινήσεις να καταλάβω ότι βρίσκομαι στο σωστό δρόμο. Και μάλιστα με ένα φιλικό χαμόγελο, χωρίς όμως να έχουν ξεστομίσει ούτε μια συλλαβή στα αγγλικά. Μετά από ζωηρές εκφράσεις ευχαριστίας συνεχίζω την πορεία μου. 

Λοιπόν, έχω κουφαθεί! Ενώ στο χάρτη το οικονομικό κέντρο του Λονδίνου φαίνεται μόνο δύο βήματα από εδώ, εγώ βρίσκομαι μάλλον στη Νότια Ασία. Είμαι ακόμα πολύ καινούργια στην πόλη για να γνωρίζω ότι από εδώ μπορείς πράγματι να φτάσεις στο λεγόμενο City με τα πόδια και ότι το Λονδίνο αποτελεί ένα τυπικό παράδειγμα πόλης όπου μπορούν να συνυπάρχουν δύο ή τρεις ή ακόμα και περισσότεροι διαφορετικοί κόσμοι. Αργότερα μαθαίνω ότι το «Job Center plus» βρίσκεται κοντά στο Brick Lane, το «Curry Mile», έναν από τους πιο γνωστούς δρόμους του Λονδίνου, όπου ζουν μετανάστες από την Ινδία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Πολλοί απ’ αυτούς είναι πλέον μετανάστες τρίτης γενιάς, οι παππούδες τους –στην πλειοψηφία τους σουνίτες Μπαγκλαντεσιανοί– ήρθαν στο Λονδίνο από το ανατολικό τμήμα του Μπαγκλαντές στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Σήμερα, τούτο το κομμάτι της πόλης –το Tower Hamlets– είναι μια από τις φτωχότερες γειτονιές του Λονδίνου, όπου μάλιστα τα μαχαιρώματα ανάμεσα σε συμμορίες δεν είναι σπάνια. Με εκπληκτική ταχύτητα η περιοχή αυτή μετατράπηκε ραγδαία σε «Banglatown», όπως την ονομάζουν οι ντόπιοι. Εδώ χτυπά η καρδιά της βρετανικής κοινότητας του Μπαγκλαντές, είναι η γειτονιά με τα in στέκια του Λονδίνου, τα πάμπολλα νοτιοασιατικά εστιατόρια και τις αμέτρητες υπαίθριες αγορές. Όλα αυτά μαζί συμβάλλουν στη δημιουργία μιας περιοχής ιδιαίτερα πολυπληθούς και ανάμικτης. Στους εξωτικούς πάγκους τροφίμων, οι τουρίστες που αναζητούν την πολυπολιτισμικότητα απολαμβάνουν ένα ταξίδι γευσιγνωσίας περνώντας από τη μισή Ασία. Οι Μπενγκάλι κατάφεραν να φέρουν τα πάνω κάτω στο δημογραφικό χάρτη της περιοχής, διότι εν τω μεταξύ αποτελούν το ένα τρίτο του πληθυσμού. Πού πήγαν άραγε οι Εβραίοι, οι Ρώσοι, οι Ιρλανδοί; Ας μη ρωτήσουμε για τους Βρετανούς…

https://www.pinterest.com

Η χαρά μου που έφτασα στον προορισμό μου είναι απεριόριστη. Στο «Job Center plus» κάθομαι σε μια καρέκλα, κάπως ζαλισμένη από τις εντυπώσεις που μου άφησε τούτη η περιοχή, και με το confirmation letter στο χέρι περιμένω να με φωνάξουν για το interview. Έχω αρκετό χρόνο για να ταξινομήσω τις πολύχρωμες εικόνες και να αφήσω τις σκέψεις μου να περιπλανηθούν. Το γεγονός ότι το Λονδίνο αποτελεί ένα melting pot, ένα χωνευτήρι πολιτισμών, δεν χρειάζεται καμία επεξήγηση κι αυτό το γνωρίζουν όλοι, υπάρχει ωστόσο μια διαφορά μεταξύ της θεωρητικής προσέγγισης και της πραγματικότητας. Μιας και φτάσαμε ήδη στον όρο χωνευτήρι: πρόκειται για ένα δοχείο στο οποίο θερμαίνονται και λιώνουν διάφορες ουσίες, έτσι ώστε στο τέλος να προκύψει ένα μίγμα όλων αυτών, κάτι ενιαίο δηλαδή. Με τον όρο αυτό στην κοινωνιολογία περιγράφεται η διαδικασία μίξης, αφομοίωσης και ένταξης των μεταναστών στην κουλτούρα μιας χώρας, με αποτέλεσμα την ανάδειξη ενός κοινού εθνικού πολιτισμού. Ωστόσο, οι άνθρωποι που προσπέρασα νωρίτερα δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται απαραίτητα για μια τέτοια διαδικασία melting pot, έχω την αίσθηση ότι μάλλον προτιμούν ξεχωριστά salad bowls στα οποία καλλιεργούν τη δική τους κουλτούρα, έντονα νοτιοασιατική και ξεκάθαρα οριοθετημένη. 

Κοιτάω γύρω μου στην αίθουσα αναμονής, η οποία είναι γεμάτη κόσμο που –όπως κι εγώ– περιμένει να λάβει τον περίφημο αριθμό ασφάλισης, και αναλογίζομαι τι πραγματικά γνωρίζω για αυτή την πόλη. Μόλις πριν από τρεις εβδομάδες μετακόμισα εδώ αλλά γνώριζα ήδη ότι η πόλη αντιπροσωπεύει το American Dream της Ευρώπης, οπότε είναι λογικό να προσελκύει ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Υποτίθεται ότι στους δρόμους του Λονδίνου μπορεί κανείς να ακούσει 300 διαφορετικές γλώσσες. Γεγονός πάντως είναι ότι σε κάθε διαδρομή με το tube ακούω ελάχιστα αγγλικά και αντίθετα πολλές άλλες γλώσσες που δεν μπορώ να ταξινομήσω ούτε καν με βάση την προσωδία τους. Το πολύ πολύ θα μπορούσα να τις τοποθετήσω σε μια συγκεκριμένη ήπειρο, κρίνοντας όμως κυρίως από το χρώμα του δέρματος και το σχήμα των ματιών του ομιλητή. Και όσο παστωμένος είναι ο κόσμος μέσα στο tube, άλλο τόσο στενάχωρα και κοντά ο ένας με τον άλλο μένουν στα σπίτια του Λονδίνου. Πώς να το κάνουμε; Σε τούτη την πολυεθνική μητρόπολη, όπου οι άνθρωποι παραμένουν ξένοι μεταξύ τους, οι επιμέρους κοινότητες προτιμούν να είναι προσκολλημένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, αντί να ενσωματωθούν. It makes sense: Διότι αυτό τους προσδίδει μια αίσθηση συνοχής και ασφάλειας, μια προσομοίωση της πατρίδας. Κάθε τρεις στάσεις στο Λονδίνο βρίσκεσαι σε διαφορετικό μέρος του πλανήτη: Κίνα, Αφρική, Μέση Ανατολή, Καραϊβική ή, όπως εδώ, Νότια Ασία.

http://www.newslocker.com

Ενώ είμαι βυθισμένη σ’ αυτές τις σκέψεις, κάθε μερικά λεπτά ακούω να φωνάζουν ονόματα. Ονόματα τα οποία ακούω ως επί το πλείστον πρώτη φορά. Ονόματα με πολλά σύμφωνα. Ονόματα στο άκουσμα των οποίων άτομα σηκώνονται, κι έτσι μπορώ να καταλάβω αν προορίζονται για άνδρες ή για γυναίκες. Ονόματα που δεν θα μπορούσα να πω με βεβαιότητα αν συνηθίζονται στη Ρωσία ή σ’ όλη την υπόλοιπη Ανατολική Ευρώπη. Ονόματα που ηχούν παράξενα στα αυτιά μου και δεν θα μπορούσα να μεταφέρω σε γραπτό λόγο όση προσπάθεια κι αν κατέβαλλα, γιατί πιθανότατα τα γράμματά τους μου είναι άγνωστα. Ονόματα που ανήκουν σε ανθρώπους που, όπως κι εγώ, μόλις έφτασαν στο Λονδίνο και όλοι μαζί φροντίζουμε η πολυεθνική μητρόπολη να παραμείνει ως έχει ή ακόμα και να επεκταθεί. Δεν χωρά αμφιβολία: Εδώ όλοι αυτοί θέλουν να οικοδομήσουν μια νέα ζωή, αλλιώς δεν θα χρειάζονταν τούτον τον αριθμό ασφάλισης. Τις βαθυστόχαστες σκέψεις μου διακόπτει μια γυναικεία φωνή που καλεί ένα χαρακτηριστικό ευρωπαϊκό όνομα, παρεμπιπτόντως το πρώτο εδώ και ώρα: Christina. Κοιτάζω τριγύρω. Πέρα από μένα δεν φαίνεται να έχει κανείς άλλος στην αίθουσα αυτό το όνομα. Μάλλον ήρθε η σειρά μου, οπότε σηκώνομαι και πηγαίνω προς την κυρία, η οποία, κεφάτη και με μια σφιχτή χειραψία, μου ζητά να μπω στο γραφείο της. Welcome, Christina!

https://www.leicestermercury.co.uk

Η κυρία που με αναλαμβάνει είναι ψηλή, εξαιρετικά κομψή και φορά ρούχα με ζωηρά χρώματα, έχει πλέξει τα μαλλιά της σε braids και μου μιλά με βαθιά φωνή. Θα μπορούσε να είναι μακρινή συγγενής της Naomi Campbell, αν και όχι τόσο ελκυστική, αλλά υπάρχει μια κάποια ομοιότητα, η οποία εντοπίζεται κυρίως στα αισθησιακά, σαγηνευτικά της χείλη και στον γοητευτικό τρόπο που ανοιγοκλείνει τα βλέφαρά της – αν και, βάζω στοίχημα, οι πυκνές, μακριές βλεφαρίδες είναι ψεύτικες. Λόγω της… συγγένειάς της με το διάσημο top model καταλήγω ως παντογνώστης στο συμπέρασμα ότι οι πρόγονοι τούτης της γοητευτικής κυρίας κατάγονται από την Τζαμάικα κι εγώ ακούω για πρώτη φορά την αντίστοιχη Afro-Carribean προφορά. Πρόσφατα μάλιστα διάβασα ότι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από την Καραϊβική, διότι οι πολίτες εκείνων των χωρών ως μέλη της Κοινοπολιτείας μπορούσαν να εισέλθουν στη Μεγάλη Βρετανία χωρίς περιορισμούς και να απολαύσουν τα δικαιώματα της πλήρους ιθαγένειας της χώρας. Επειδή μιλούσαν αγγλικά ως μητρική γλώσσα και ήταν εξοικειωμένοι με τα βασικά στοιχεία της βρετανικής κουλτούρας, διέθεταν ευνοϊκές προϋποθέσεις για να γίνουν αποδεκτοί από την αγγλική κοινωνία.

Τα τρυφερά χέρια της Naomi μου δείχνουν την καρέκλα, οπότε κάθομαι κι εγώ και αφού της δίνω όλα τα απαραίτητα έγγραφα –δηλαδή το διαβατήριο, το μισθωτήριο του διαμερίσματος και την επιβεβαίωση που έλαβα μέσω ταχυδρομείου– το interview μπορεί να ξεκινήσει. Χαρούμενη διαπιστώνω ότι καταλαβαίνω χωρίς καμία δυσκολία τα αγγλικά της με το ιδιαίτερο accent της Καραϊβικής και την τραγουδιστή προφορά, και ότι είμαι σε θέση να απαντήσω σε ερωτήσεις του τύπου: Why have you come to the UK? Where were you staying before coming to the UK? Who else from your family is here in the UK? Could you please give me the reference letter from the employer? Και το καλυτερότερο όλων: Η συνέντευξη κυλάει χωρίς να υπάρξουν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες. Όταν διαπιστώνει ότι είμαι καθηγήτρια γερμανικών, παίρνει ακριβώς την ίδια έκφραση που θα πάρουν πολλοί άνθρωποι από εδώ και στο εξής καθώς μου απευθύνουν την ίδια πάντα ερώτηση: So how come you are teaching German? Αποτελεί πραγματικό μυστήριο γιατί η άσκηση τούτου του επαγγέλματος προκαλεί τόση απορία παγκοσμίως. Πιθανότατα έχει να κάνει με το γεγονός ότι παραμένει ανεξήγητο, ειδικά για τους αγγλόφωνους, ότι κάποιος υποβάλλεται με δική του ελεύθερη βούληση σε τέτοιο μαρτύριο και επιχειρεί να μάθει αυτή την κακόηχη γλώσσα των Krauts – όπως άρεσε στους Αμερικανούς να αποκαλούν κοροϊδευτικά τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εξίσου μυστηριώδης και ανεξήγητη φαίνεται να είναι η ύπαρξη καθηγητών γερμανικών, γι’ αυτό και όλα αυτά τα χρόνια αναγκάζομαι να δίνω εξηγήσεις για την επαγγελματική μου σταδιοδρομία.

https://stylecaster.com

Αφού η Naomi κι εγώ συνομιλούμε για την προσωπική και επαγγελματική μου ζωή –στο τέλος εκείνη γνωρίζει τα πάντα για μένα ενώ εγώ τίποτε απολύτως γι’ αυτήν– κρατάει μπόλικες σημειώσεις και συμπληρώνει ένα έντυπο με όλες τις πληροφορίες που της δίνω. Καθώς όλα τα πεδία είναι συμπληρωμένα, μου δίνει το έντυπο για να διαβάσω προσεκτικά όλα όσα κατέγραψε και να επιβεβαιώσω την ορθότητά τους με την υπογραφή μου. Κάνω αυτό που μου υπαγορεύει: I verify all information and I sign the form. Με τρόπο που μαρτυράει ότι το κάνει άπειρες φορές την ημέρα βγάζει αντίγραφα και καθώς μου παραδίδει τα έγγραφα μου λέει ότι μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες θα λάβω μια επιστολή μέσω ταχυδρομείου και στο εξής θα διαθέτω πλέον και επίσημα αυτόν τον τόσο σημαντικό αριθμό. Μέχρι τότε μπορώ να χρησιμοποιώ το προσωρινό έγγραφο και, λέγοντάς μου Please do not lose this letter, it is the acknowledgement of your application, μου δίνει το φάκελο. Μ’ ένα Thank you so much and have a wonderful day δηλώνω εξαιρετικά ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα του interview και αποχαιρετώ.

Καθώς βγαίνω, παρατηρώ μια τηλεόραση στον τοίχο όπου παίζουν οι ειδήσεις του BBC και ο παρουσιαστής προσπαθεί να συνοψίσει τα πιο σημαντικά νέα της ημέρας. Με εξαιρετικά αγγλικά Οξφόρδης. Κλείνω τα μάτια και κάνω εξάσκηση στην κατανόηση ακουστικού κειμένου, απολαμβάνοντας τη διαδοχή των συμφώνων και των εύηχων φωνηέντων που προφέρονται σωστά σε μακρά και βραχέα, το british, όχι υπερβολικά παλλόμενο «ρ» και βεβαίως τα οδοντικά «δ» και «θ». Πραγματικά, σήμερα για πρώτη φορά ακούω αυτά τα υπέροχα, οικεία αγγλικά. Βρίσκομαι στο Λονδίνο εδώ και τρεις εβδομάδες και δεν θυμάμαι να άκουσα κάπου αγγλικά τύπου BBC, ούτε στο tube ούτε στο σούπερ μάρκετ, πόσο μάλλον στο δρόμο – μόνο στην τηλεόραση, και συγκεκριμένα στις ειδήσεις. Τζάμπα τόση δουλειά στο μάθημα αγγλικών, τζάμπα τόσες κασέτες, τζάμπα και οι καλοί βαθμοί στα μαθήματα προχωρημένων, άσε που δεν υπήρχε τελικά και λόγος να μου κολλήσουν στο σχολείο τη ρετσινιά της Mrs. Know it all. Αναστενάζω, ανοίγω την πόρτα και βγαίνω ξανά έξω, για να βρεθώ και πάλι στη Νότια Ασία.

https://www.tvwhirl.co.uk

Καθώς περνάω και πάλι από τα καταστήματα και τους πάγκους της Ινδίας, του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές, τα οποία είναι εκτός συναγωνισμού σε πολυχρωμία και ζωντάνια, αποφασίζω ότι είναι μάλλον προτιμότερο να προγραμματίσω την επίσκεψη στη γειτονιά του Jack the Ripper μια άλλη φορά, αλλά προπάντων να την εξερευνήσω συμμετέχοντας σε ένα walking tour. Πώς αλλιώς να εντοπίσω μέσα στην τόση πολυχρωμία το περιβάλλον όπου έδρασε αυτός ο ψυχοπαθής, ειδικά από τη στιγμή που το φαντάζομαι ανατριχιαστικό, σκοτεινό και κακοφωτισμένο;

Πώς θα ένιωθε άραγε ένας μεσοαστός, γέννημα θρέμμα Άγγλος εκείνης της εποχής; Ένας gentleman με ημίψηλο καπέλο, φράκο, μπαστούνι και καλογυαλισμένα παπούτσια, που συμπτωματικά θα περιπλανιόταν σε τούτη την περιοχή, στα λεγόμενα slums; Με το που θα έβλεπε τη ρώσικη, ιρλανδική και εβραϊκή φτώχεια στους δρόμους ενδεχομένως θα προτιμούσε να μην κατέβει από την άμαξά του, και αντ’ αυτού θα έδινε order στον οδηγό του: Keep on going! Τι θα σκεφτόταν αλήθεια αυτός ο βέρος Βρετανός; Where have all the English people gone?

 

 

https://www.youtube.com/watch?v=MebUMDACsy

 

Μετάφραση από τα γερμανικά: Πελαγία Ξεπαπαδάκου

 

Φιλολογική επιμέλεια: Βασίλης Πάγκαλος

 

Copyright 2019 Christina Antoniadou / All rights reserved 

 

Beitragsbild:https://roadhouse.gr/sticker6241