Χριστίνα Αντωνιάδου

Θα μπορούσα ώρες ολόκληρες να παρατηρώ τις ταμίες του σουπερμάρκετ, τον μαλακό και ήπιο τρόπο με τον οποίο φέρνουν σε πέρας την εργασία τους. Στο ταμείο κάθονται πάντα νεαρές μαύρες που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: όλες σχεδόν έχουν τα φρύδια τους ξυρισμένα σύρριζα. Τις φαντάζομαι κάθε πρωί να στέκονται μπροστά στον καθρέφτη και να τραβούν με το μολύβι ματιών μια μαύρη γραμμή εκεί που κάποτε φύτρωναν τα φρύδια τους και κάθε φορά αναρωτιέμαι ποιος είναι ο λόγος που τα ξυρίζουν, αφού αμέσως μετά ζωγραφίζουν κάτι παρόμοιο στη θέση τους. Το βλέμμα μου όμως δεν παραμένει προσηλωμένο για πολύ στη θέα των φρυδιών… Τώρα περιπλανιέται σε ένα πραγματικό χάρμα οφθαλμών, τα αφρικανικά μαλλιά.

Οι γυναίκες σ’ αυτό τον τόπο επινοούν κάθε λογής τέχνασμα για να απαλλαγούν από τις κατσαρές πυκνές μπούκλες τους που ξεφεύγουν ατίθασες προς όλες τις κατευθύνσεις και παραπέμπουν στο στιλ afro στο τέλος της δεκαετίας του εξήντα. Την πλούσια αφάνα στο κεφάλι την έχω δει μέχρι τώρα μόνο σε μοντέλα και συγκεκριμένα όταν κάποια στιγμή βρέθηκα σε μια επίδειξη μόδας, όπου οι πανέμορφες λυγερές γαζέλες με τα μακριά πόδια λικνίζονταν με χάρη στην πασαρέλα και η χαίτη των μαλλιών τους ανεβοκατέβαινε κυματιστά, ακολουθώντας το ρυθμό του βηματισμού τους. Παραδόξως, μια κοινή θνητή σπάνια θα υιοθετήσει σήμερα αυτό το είδος κόμμωσης. Και κάθε φορά που ρωτάω για τον λόγο, παίρνω την ίδια στερεότυπη απάντηση: ότι η ζέστη κάτω από τον πυκνό αυτό θάμνο είναι ανυπόφορη. Από την άλλη, ας μην ξεχνάμε ότι η μόδα της δεκαετίας του εξήντα και το κίνημα των χίπις που ήταν συνδεδεμένο με αυτήν θεωρούνται πια ντεμοντέ.

Όποια επομένως θέλει να απαλλαγεί από τη μεγαλοπρεπή μεν, ενοχλητική δε αφάνα της, έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις. Η πιο απλή από όλες είναι να ακολουθήσει το παράδειγμα των ανδρών και να ξυρίσει το κεφάλι της γουλί, αν και αυτό μοιραία ενέχει τον κίνδυνο της σύγκρισης με… αποσμητικό σε μορφή roll-on. Οι περισσότερες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, μη έχοντας πλέον διάθεση να ασχολούνται διαρκώς με την εμφάνισή τους, καταφεύγουν συχνά στη λύση με το ξυραφάκι, με αποτέλεσμα η φαλάκρα που αναπόφευκτα προκύπτει να είναι απλή στην περιποίηση και να διευκολύνει έτσι σημαντικά την καθημερινότητά τους. Το πυκνό κατσαρό μαλλί που μετά από λίγο διάστημα θα φυτρώσει ξανά το αφήνουν να μεγαλώσει το πολύ έως δύο εκατοστά και αμέσως μετά ξαναμπαίνει ξυραφάκι και πάει λέγοντας. Ίσως μετά από τέσσερα παιδιά να μην έχουν πια τη διάθεση να καλλωπίζονται και απλά θέλουν την ησυχία τους. Κάπου τις καταλαβαίνω ομολογώ.

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται και από νεότερες γυναίκες, αλλά επειδή αυτές συνήθως αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην περιποίηση των μαλλιών τους, το ξυρισμένο κρανίο χρησιμεύει κυρίως ως βάση για την υποδοχή μιας ωραίας περούκας – ή ακόμα και περισσότερων που κάθε τόσο τις αλλάζουν, αλλάζοντας έτσι και το στιλ τους και εντυπωσιάζοντας κάθε φορά το περιβάλλον τους. Η πλούσια τεχνητή κόμη προσφέρεται σε διάφορες κατηγορίες, με την ποιότητα να διαφέρει ανάλογα με το πορτοφόλι του αγοραστή. Μπορείς να βρεις μια μεγάλη γκάμα από πανάκριβες περούκες κατασκευασμένες από δυσεύρετη φυσική τρίχα έως πιο προσιτές συνθετικές που διατίθενται σε κάθε σουπερμάρκετ. Στη φτηνή εκδοχή της συνθετικής περούκας οι τρίχες είναι σχετικά ατίθασες και δύσκαμπτες και τα μαλλιά δεν πέφτουν με φυσική, απαλή κίνηση. Δεν είναι όμως μόνο η υπερβολική γυαλάδα που προδίδει τα τεχνητά μαλλιά αλλά και η χωρίστρα, που καθώς δεν αφήνει να φανεί καθόλου το δέρμα του κεφαλιού αποκαλύπτει ότι πρόκειται για μια σκληρότριχη περούκα του σουπερμάρκετ.

Οι γυναίκες που φοράνε αυτού του είδους τις περούκες προξενούν άθελά τους συχνά κωμικοτραγικές σκηνές. Για παράδειγμα, ενώ ξύνουν το κεφάλι τους δεξιά, το αριστερό τμήμα της περούκας χορεύει κι αυτό στον ρυθμό της κίνησης και μάλιστα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Είναι αποθέωση! Μια γνωστή μού εξήγησε κάποτε πόσο εύκολα μπορεί να συμβεί ένα τέτοιο ρεζιλίκι: όταν φορέσεις την περούκα στο κεφάλι χωρίς προηγουμένως να τη στερεώσεις με κόλλα, because glue is itching like hell.

Τώρα επιτέλους καταλαβαίνω γιατί τόσο συχνά έχω γίνει μάρτυρας διασκεδαστικών επεισοδίων, όπως όταν βλέπεις για παράδειγμα the whole wig, ολόκληρη την περούκα, να μετακινείται 45 μοίρες αριστερά και τη φράντζα αντί να σκεπάζει το μέτωπο να γαργαλάει ξαφνικά το αυτί. Τέτοιες σκηνές απείρου κάλλους είναι προδιαγεγραμμένες, αλλά η περουκοφόρος κυρία σπάνια μπορεί να αντιληφθεί το ατύχημα εγκαίρως, αν δεν έχει το απαραίτητο καθρεφτάκι μαζί της. Αντιθέτως –και για κακή της τύχη– μπορεί να το δει θαυμάσια όλος ο υπόλοιπος περίγυρος. Ως παρατηρήτρια με μια έμφυτη ροπή στο να σκαρώνω πλάκες, νιώθω την ακατάσχετη επιθυμία να κάνω το τεστ της περούκας και να τραβήξω το μαλλιαρό αυτό κατασκεύασμα από το κεφάλι μιας κοπέλας που περνάει βιαστική από δίπλα μου. Ιδανική ευκαιρία να εξακριβώσεις άμεσα αν η περούκα είναι ή δεν είναι στερεωμένη με κόλλα. Στην περίπτωση τώρα που η εξαγριωμένη δεσποινίδα ετοιμαστεί να σου βγάλει τα μάτια, θα μπορούσες ως κίνηση αντιπερισπασμού και ως σαφές υπονοούμενο για την πράξη σου να της δώσεις ένα σωληνάριο με κόλλα. Πλάκα κάνω…

Καθώς βλέπω όλα αυτά τα roll-on κεφάλια, ακόμη κι αν είναι κρυμμένα κάτω από περούκες, αναρωτιέμαι τι αίσθηση να κάνει άραγε ένα ξυρισμένο κεφάλι σε έναν άνδρα όταν φτάνει η στιγμή της ερωτικής συνεύρεσης. Υποψιάζομαι ότι το θέαμα δεν είναι ιδιαιτέρως ερεθιστικό, κυρίως αν κάποια στιγμή του μείνει η περούκα στο χέρι! Αλλά μπορεί να κάνω και εντελώς λάθος, γι’ αυτά τα πράγματα δεν μπορεί κανείς ποτέ να είναι σίγουρος… Επίσης μου είναι δύσκολο να πιστέψω ότι στον πυρετό του ερωτικού πάθους η γυναίκα μπορεί να σκέφτεται τα μαλλιά της. Πόσο μάλλον να επικεντρώνεται στο πώς θα καταφέρει να παραμείνει στη θέση της η περούκα, η οποία εν τω μεταξύ γυρίζει σε ελεύθερη τροχιά γύρω από τον άξονά της. Δεν ξέρω αν είναι παρήγορο για το γυναικείο φύλο, αλλά περίπου τα ίδια πρέπει να τραβούν και οι ώριμοι άντρες του δυτικού κόσμου με τα περουκίνια τους, όταν αυτά γλιστρούν από τη θέση τους την πιο ακατάλληλη στιγμή αφήνοντας μοιραία να αποκαλυφθεί η ύπαρξη μπροστινής φαλάκρας. Ρεζουμέ: ένα τουπέ μπορεί να είναι το ίδιο embarrassing στην Ευρώπη όπως και μια φτηνή περούκα στην Αφρική.

Για τις μυημένες πάντως υπάρχει μια έξυπνη λύση που βοηθάει τη φτηνή περούκα να δείχνει γνήσια και ενδείκνυται ιδιαίτερα στην περίπτωση που η ενδιαφερόμενη σκέφτεται να εμφανιστεί με ίσια μαλλιά. Η κόρη της γειτόνισσάς μας με διαφωτίζει σχετικά, όταν έρχεται για να μου ανακοινώσει ότι ο ηλεκτρονικός μηχανισμός του gate που είναι η κοινή είσοδος για τα δύο σπίτια, έχει βγει για άλλη μια φορά εκτός λειτουργίας. I am so sick and tired, την ακούω να διαμαρτύρεται και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω, διότι είναι υπερβολικό να απαιτείς από χέρια τρυφερά σαν τα δικά της να ανοιγοκλείνουν τη βαριά αυλόπορτα χωρίς το τηλεκοντρόλ… Της δίνω δεσμευτικά την υπόσχεσή μου ότι θα ειδοποιήσω τον τεχνίτη αύριο κιόλας, και καθώς τη συνοδεύω προς την εξώπορτα της κάνω ένα κομπλιμέντο για την πλούσια κόμμωσή της. Με κοιτάζει κάπως δύσπιστα, αποκρίνεται με ένα συγκρατημένο thank you και μετά μου ξεφουρνίζει την ερώτηση που φαίνεται να τη βασανίζει: Don’t you know that this is not my real hair? Κρύβω με δυσκολία την αμηχανία μου, της απαντώ αρνητικά και προβάλλω ως δικαιολογία but it looks real!

Αμέσως αναλαμβάνει να με διαφωτίσει σχετικά δείχνοντάς μου τη χωρίστρα της και τονίζοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι μπορώ να δω το δέρμα του κεφαλιού της. You see? Γνέφω καταφατικά για να της κάνω το χατήρι, αλλά εξακολουθώ να μην πολυκαταλαβαίνω τι ακριβώς θέλει να μου πει. Μου εξηγεί λοιπόν ότι όλο το τέχνασμα έγκειται στο εξής: όταν η γυναίκα ξυρίζει το κεφάλι της, αφήνει κάποιες τούφες μαλλιών δεξιά και αριστερά από τη χωρίστρα, τις οποίες ισιώνει μετά με το πιστολάκι. Έπειτα τοποθετεί από κάτω τα ποστίς* κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνεται το δικό της δέρμα στη χωρίστρα, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι πρόκειται για τα φυσικά της μαλλιά. Οι λίγες αυτές τούφες που γλίτωσαν το ξύρισμα στρώνονται προσεκτικά πάνω από τα ξένα μαλλιά, ούτως ώστε μόνο ένας πολύ καλός παρατηρητής θα μπορούσε να αντιληφθεί την παραπλάνηση. Και έτσι όλοι αυτοί που διακρίνονται από μια ροπή –κοινώς, έχουν το χούι– να διακωμωδούν πρόσωπα και πράγματα χάνουν την ευκαιρία να σκαρώσουν τα κακόγουστα αστεία τους. Μένω εντυπωσιασμένη από τον πλούτο των ιδεών αλλά και από το γεγονός πως μάλλον με έχουν καταλάβει, δηλαδή ότι η πρόθεσή μου να τραβήξω την περούκα από κάποιο γυναικείο κεφάλι έχει γίνει αντιληπτή!

Αν εξαιρέσουμε πάντως τη ζέστη, προσωπικά δεν καταλαβαίνω ακριβώς γιατί οι γυναίκες εδώ δεν αφήνουν τα μαλλιά τους στη φυσική τους μορφή. Η αφάνα θεωρώ ότι προσθέτει σε προσωπικότητα και σε εμφάνιση. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά μαύρα μοντέλα αφήνουν τα μαλλιά τους στη φυσική τους μορφή. Όλο αυτό μου θυμίζει για κάποιο λόγο τη μανία των μεσογειακών γυναικών που πασχίζουν να γίνουν ξανθές ενώ η επιδερμίδα τους είναι σκουρόχρωμη.

Σε ένα κατάστημα όπου ψωνίζω συχνά, εργάζεται μια νεαρή κοπέλα με μια αριστοτεχνικά πλεγμένη κόμμωση και φυσικά δεν χάνω την ευκαιρία να κάνω και σ’ αυτήν ένα κομπλιμέντο. Με ανυπόκριτο θαυμασμό τη διαβεβαιώνω πόσο συναρπαστικό βρίσκω αυτό το είδος χτενίσματος και ότι χωρίς υπερβολές το θεωρώ εφάμιλλο ενός έργου τέχνης. Φέρνει το χέρι στα πλεγμένα μαλλιά της: You mean the braids? Ο όρος αυτός δεν μου είναι γνωστός αλλά για να ισχυρίζεται η κοπέλα ότι έτσι λέγονται οι κοτσίδες της, κάτι θα ξέρει. Προσπαθεί αγγίζοντας τα μαλλιά της να μου εξηγήσει ότι αυτή η κόμμωση, δηλαδή τα braids, αποτελείται από πολλές λεπτές κοτσίδες στις οποίες προστίθενται τούφες από συνθετική τρίχα. Αυτές πάλι, που τις αποκαλεί extensions, πλέκονται ανάμεσα στα φυσικά της μαλλιά και με αυτό τον τρόπο μπορεί κάθε κοπέλα να έχει οποιοδήποτε μήκος μαλλιών επιθυμεί. Do you like the colour? με ρωτάει όλο καμάρι και κουνάει τη μακριά αλογοουρά της που αποτελείται από δεκάδες λεπτές κοτσίδες πέρα δώθε. Το καστανό χρώμα των μαλλιών της είναι σίγουρα βαμμένο και προφανώς αυτός είναι ο λόγος που την κάνει τόσο υπερήφανη. Mostly young women wear this kind of braid, right? Έχω πέσει μέσα με την ερώτηση, γιατί μου γνέφει καταφατικά γελώντας.

You see mamma there? με ρωτάει και δείχνει προς την κατεύθυνση μιας συναδέλφου της που έχει τουλάχιστον τα διπλά χρόνια από την ίδια. That’s her own hair. Οι μεγαλύτερες στην ηλικία, συνεχίζει την περιγραφή της, δεν προσθέτουν συνήθως extensions, παρά πλέκουν τα δικά τους μαλλιά σχηματίζοντας cornrow, όπως αποκαλούν το είδος του χτενίσματος. Βρίσκω το όνομα πολύ πετυχημένο και διαπιστώνω πως λόγω της χοντρής τρίχας οι κοτσίδες μοιάζουν πραγματικά με καλαμπόκια που είναι κολλημένα σφιχτά στο δέρμα του κεφαλιού και σχηματίζουν παράλληλες σειρές. Ως προς τα σχέδια, δεν υπάρχουν όρια στη φαντασία της καθεμιάς και όσο πιο λεπτά είναι τα κοτσιδάκια τόσο περισσότερες είναι οι σειρές.

Με τις τελευταίες αυτές πληροφορίες που παίρνω από τη νεαρή κοπέλα είμαι πλέον τέλεια καταρτισμένη και από εδώ και στο εξής θα βλέπω τα χτενίσματα των γυναικών με ένα εντελώς διαφορετικό μάτι, σχεδόν με το βλέμμα του ειδικού. Την ευχαριστώ για το περιεκτικό και πολύ ενημερωτικό σεμινάριο και αυτή τη φορά είναι η σειρά της να μου κάνει ένα κομπλιμέντο. Oh my God, you look wonderful! I love your hair! Αγγίζει μια μπούκλα μου και είναι συνεπαρμένη από τα απαλά μου μαλλιά. Τι καλά, σκέφτομαι, που χθες αποφάσισα να περιποιηθώ τα ατίθασα, γεμάτα ψαλίδα μαλλιά μου με μια μάσκα μαλλιών, μια πανάκριβη Masque Therapiste. Χαλάλι, γιατί έτσι έχω τη χαρά να γίνω αποδέκτης μιας ερωτικής εξομολόγησης – και δη από γυναίκα. Μια Νοτιοαφρικανή η οποία βρίσκει τα μαλλιά μου πολύ πιο ωραία από ό,τι εγώ. Άντε να καταλάβει κανείς τις γυναίκες… Γοητεύονται πάντα από αυτό που δεν έχουν οι ίδιες!

* Ποστίς: τούφα φυσικών ή τεχνητών μαλλιών που προστίθεται για να αυξήσει τον όγκο της κόμης.

Μετάφραση από τα γερμανικά: Κατερίνα Τσαουσίδου

Φιλολογική επιμέλεια: Βασίλης Πάγκαλος

Copyright 2018 Christina Antoniadou / All rights reserved