Χριστίνα Αντωνιάδου

 

Έχουν περάσει μόνο λίγες μέρες από τότε που εγκατασταθήκαμε στο μεγάλο –άδειο ακόμα– σπίτι μας, όταν ο σύζυγός μου μου ανακοινώνει ότι την επομένη θα έρθει από την εταιρεία του ένας ειδικός σε θέματα security. Ο κύριος αυτός θα μας κάνει ένα ιδιωτικό σεμινάριο για τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που καλό θα είναι να πάρουμε αν θέλουμε να ζήσουμε σ’ αυτή τη χώρα. Και επειδή το έτερον ήμισυ διαθέτει το χάρισμα να διαβάζει σκέψεις, προλαβαίνει αμέσως την ερώτησή μου και μου εξηγεί ότι αυτή τη φορά θα επιμείνουν περισσότερο στις λεπτομέρειες του θέματος.

– Μα ακόμα πιο πολλές λεπτομέρειες; λέω αυθόρμητα χωρίς να μπορώ να κρύψω τον εκνευρισμό μου. Το αρχικό σεμινάριο, στο ξενοδοχείο όπου μέναμε μέχρι πρότινος, μου είχε φανεί ήδη αρκετά κατατοπιστικό.

– Η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να μας κάνει τις σχετικές υποδείξεις εξαιτίας της ιδιαίτερης κατάστασης στη χώρα, μου εξηγεί υπομονετικά ο καλός μου. Και επειδή είμαστε αφελείς Ευρωπαίοι, προσθέτει αμέσως μετά με ένα ελαφρό μειδίαμα στα χείλη.

Την άλλη μέρα το πρωί ο υπάλληλος φθάνει ακριβώς στην ώρα του και συστήνεται με το όνομα Wian van der Walt. Δείνει την εντύπωση ότι είναι πολύ αναστατωμένος και θέλοντας να δείξω την καλή ανατροφή μου τον ρωτάω αν θέλει να του προσφέρω ένα φλιτζάνι τσάι, για να συνέλθει πρώτα. Δείχνει όμως να αγνοεί πλήρως την ηρεμιστική δράση του τσαγιού και προτιμά έναν καφέ. Εντάξει! Ρουφώντας τον καφέ αρχίζει να περιγράφει, ενώ δεν θυμάμαι να τον έχω ρωτήσει σχετικά, την επίθεση που δέχθηκε το πρωί από δύο νεαρούς μαύρους. Καθώς έβγαινε με το αυτοκίνητο από την αυλόπορτα του σπιτιού του, λέει, τον αιφνιδίασαν και παρά λίγο να τον ληστέψουν. Θαυμάσια αρχή για τη συζήτησή μας, σκέφτομαι. Δίχως να σπαταλήσει τον χρόνο του σε περιττές εισαγωγές, ο Wian μπαίνει κατευθείαν στο ψητό. Σκουπίζει με ένα υφασμάτινο μαντήλι το ψηλό του μέτωπο, ή μάλλον, μεταξύ μας, την αρχόμενη φαλάκρα του, και μετά βγάζει από τον χαρτοφύλακά του ένα εγχειρίδιο με τεχνικές επιβίωσης στη Νότια Αφρική. Δεν προλαβαίνω να καθίσω και έχει αρχίσει ήδη να αναλύει το πρώτο σημείο από το βιβλιαράκι του.

– Ισχύουν απαρέγκλιτοι κανόνες κατά την αποχώρηση από την κατοικία σας, μου τονίζει επιτακτικά, κοιτάζοντάς με παράλληλα με αυστηρό βλέμμα. Οι περισσότερες επιθέσεις συμβαίνουν στην αυλόπορτα, είτε κατά την είσοδο του αυτοκινήτου στην αυλή είτε κατά την έξοδο από αυτήν. Never leave the property, before the gate is closed properly. Διότι την τελευταία στιγμή υπάρχει περίπτωση να χωθεί κάποιος μέσα εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η ηλεκτρική πόρτα κλείνει σιγά σιγά. Από τη στιγμή που ένας κακοποιός καταφέρει να εισχωρήσει στην αυλή, το παιχνίδι έχει ήδη χαθεί. Παρόμοιοι κανόνες ισχύουν και κατά την επιστροφή στο σπίτι.

– Σταματάμε μόνο όταν είμαστε σίγουροι πρώτον –ο αντίχειράς του τινάζεται προς τα επάνω– ότι δεν μας ακολουθεί κανείς, και δεύτερον –ο δείκτης ακολουθεί την κίνηση του αντίχειρα και το χέρι του μοιάζει με πιστόλι έτοιμο να πυροβολήσει– ότι ουδείς ύποπτος περιφέρεται κοντά στην αυλόπορτα. Στην αντίθετη περίπτωση, όμως, με συμβουλεύει να κάνω έναν ακόμη γύρο και να επανέλθω μετά από λίγα λεπτά. Μόνο όταν σιγουρευτώ ότι δεν βρίσκεται κανείς εκεί γύρω, και μόνο τότε θα ανοίξω με το τηλεχειριστήριο την πόρτα και θα περιμένω στο αυτοκίνητο μέχρι αυτή να ανοίξει εντελώς.

– Αλλά, προσέξτε καλά, ο ειδικός της ασφάλειας υψώνει τον δεξιό δείκτη, μην περιμένετε ακριβώς μπροστά στην αυλόπορτα, αλλά στον δρόμο! Αλλιώς οι κακοποιοί θα βάλουν το όχημά τους πίσω από το δικό σας και θα καταφέρουν να μπλοκάρουν τις διεξόδους διαφυγής σας, με αποτέλεσμα να σας μένει μία μόνο δυνατότητα: να ανοίξετε την αυλόπορτα και να μπείτε μέσα στην αυλή μετά συνοδείας, επειδή εν τω μεταξύ ένας από αυτούς θα έχει κολλήσει το πιστόλι στον κρόταφό σας.

Θεωρώ ότι η περιγραφή της κατάστασης θα μπορούσε να είχε γίνει με λιγότερο παραστατικό τρόπο, κυρίως επειδή νιώθω ήδη να με λούζει κρύος ιδρώτας. Ο Wian γουρλώνει τα μάτια του για να δώσει έμφαση στα λεγόμενά του και επαναλαμβάνει την αγαπημένη του φράση τονίζοντας κάθε συλλαβή ξεχωριστά:

– Έτσι και μπουν στην αυλή, είστε χαμένη από χέρι. Σε περίπτωση τώρα, συνεχίζει ακάθεκτος, που καταφέρετε να περάσετε την είσοδο χωρίς τη συνοδεία κακοποιών, περιμένετε μέχρι να κλείσει καλά η αυλόπορτα πίσω σας, γιατί αλλιώς μπορεί να τρυπώσει κάποιος στο κλείσιμο της.

Στυλώνω το βλέμμα μου επάνω του σαν χαμένη. Για το όνομα του Θεού, τι προσπαθεί να μου εξηγήσει τέλος πάντων αυτός ο άνθρωπος; Μέσα στην ταραχή μου δεν μου έρχεται με τίποτα το όνομά του, αλλά του κάνω μια –κατά την άποψή μου– πραγματικά εύλογη ερώτηση, δηλαδή αν έχει έρθει με σκοπό να με τρομοκρατήσει μέχρι θανάτου, ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση να βγω από την πόρτα του σπιτιού μου κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες για όσα χρόνια θα μείνουμε σ’ αυτή τη χώρα.

Προσπερνάει την ερώτησή μου σκόπιμα και προχωράει στο επόμενο βήμα, δίνοντας μου οδηγίες πλεύσης στην περίπτωση που αγνοώντας τις προφητείες της Κασσάνδρας αποφασίσω να βγω τελικά από τα προστατευτικά τείχη του σπιτιού μου και να γνωρίσω τον έξω κόσμο.

Σύμφωνα μ’ αυτές τις οδηγίες, μπορείς να εγκαταλείψεις το γκαράζ μόνο υπό δύο προϋποθέσεις: Η τσάντα σου, και το περιεχόμενο της φυσικά, να είναι τοποθετημένη στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου, ειδάλλως είναι εκτεθειμένη στα βλέμματα πιθανών ληστών. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι πόρτες θα παραμείνουν κλειδαμπαρωμένες. Τότε μόνο μπορείς να διαβείς την αυλόπορτα ελπίζοντας ότι δεν θα συμβούν τα χειρότερα. Απαραίτητος όρος είναι βέβαια να μην παραβλέψεις και τους εξής κανόνες: Πρώτον, ποτέ δεν οδηγείς με παράθυρα ανοιχτά. Δεύτερον, στα φανάρια δεν ενδίδεις στις παρακλήσεις των ρακένδυτων ζητιάνων ούτε και δίνεις σημασία στους πλανόδιους μικροπωλητές.

Κατά την οδήγηση δε, δεν επιτρέπεται ποτέ να μιλάς στο τηλέφωνο, αν και αυτό θα έπρεπε να ισχύει γενικώς. Στη Νότια Αφρική πάντως οι προφυλάξεις ασφαλείας δεν εξυπηρετούν οπωσδήποτε την αποφυγή ενός ατυχήματος, όπως συμβαίνει στον δυτικό κόσμο, αλλά κατά κύριο λόγο την αποφυγή μιας επίθεσης με σκοπό την κλοπή του αυτοκινήτου.

Διότι όταν τηλεφωνείς κατά την οδήγηση, δεν μπορείς να είσαι συγκεντρωμένος. Αυτό ακριβώς περιμένουν οι hijackers, οι ληστές, για να ανοίξουν βίαια την πόρτα ή να σπάσουν το παράθυρο, να σύρουν βάναυσα τον οδηγό μαζί με τους συνεπιβάτες έξω, να τους παρατήσουν σε κατάσταση σοκ στη μέση του δρόμου, έπειτα να βουτήξουν αυτοκίνητο, κινητό τηλέφωνο και τσάντα, που βρίσκονται είτε στην πλαϊνή πόρτα είτε στο χώρο των αποσκευών, και τελικά να εξαφανιστούν σ’ άλλη γη, σ’ άλλα μέρη.

– Αυτές οι «επιχειρήσεις» αποκαλούνται car hijacking ή carjacking και ακούς γι’ αυτές καθημερινά στα αστυνομικά δελτία του ραδιοφώνου, με διαφωτίζει ο κύριος με τα πολλά W στο όνομά του, ενώ ζωγραφίζει με τα μελανότερα χρώματα την απελπιστική θέση στην οποία περιέρχεται το θύμα μετά τη ληστεία:

– Και μετά, κάθεται ο οδηγός του αυτοκινήτου τελείως αβοήθητος χωρίς κινητό ή χρήματα στην άκρη του δρόμου αδυνατώντας να ειδοποιήσει τους δικούς του, γιατί φυσικά οι περαστικοί οδηγοί δεν πρόκειται να τον λυπηθούν και να σταματήσουν.

Νιώθω ζαλάδα… Κι όχι αναγκαστικά γιατί δεν μπορώ να συγκρατήσω αυτούς τους κανόνες, αλλά επειδή αυτή τη στιγμή το μετανιώνω από τα βάθη της καρδιάς μου που μήνες πριν κατάφερα να πείσω το έτερον ήμισυ να μη μετακομίσουμε στη Singapore ή στο Dubai αλλά να έρθουμε εδώ, στο Johannesburg. Πιο πολύ από όλα με ενοχλεί το βασικό επιχείρημά μου τότε: Το Johannesburg, είχα πει, θα είναι πιο συναρπαστικό, θα έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Get the vibe of Johannesburg! Αυτό άκουγα από παντού. Μα τι στο καλό, είχα χάσει κάθε ίχνος λογικής; Τι πνευματική σύγχυση είχα πάθει; Ο Wian van der Walt δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται τη δυσφορία που με έχει κυριεύσει και συνεχίζει απτόητος τα σενάρια του τρόμου.

– Και έτσι φτάνουμε στο επόμενο σημείο my dear: Στην περίπτωση που κάποιος –συνήθως πρόκειται για γυναίκα– βρίσκεται στην άκρη της εθνικής οδού και με πρόσωπο αλλοιωμένο από τον πόνο καλεί απεγνωσμένα σε βοήθεια κάνοντας νοήματα, –are you listening, my dear?– δεν πρέπει να σταματήσεις με τίποτα. Με τίποτα όμως. Αντιθέτως οφείλεις να συνεχίσεις κανονικά την πορεία σου.

Διότι τις περισσότερες φορές πρόκειται για παγίδα. Μόλις κατέβεις από το αυτοκίνητο και σπεύσεις να βοηθήσεις τη γυναίκα, πετάγεται σαν βολίδα η συμμορία από την κρυψώνα της, δηλαδή πίσω από τους θάμνους, και μαζί με την ηθοποιό αρπάζουν το αμάξι σου και γίνονται καπνός. Κι εσύ στέκεσαι εκεί στην άκρη του δρόμου δίχως αμάξι, δίχως τσάντα και χρήματα, δίχως το κινητό σου, και παρά τις συνεχείς προσπάθειές σου ούτε μια συμπονετική ψυχή δεν θα σταματήσει, γιατί όλοι είναι βαθιά πεπεισμένοι ότι πρόκειται απλώς για το συνηθισμένο φτηνό κόλπο. Άλλωστε, μόνο οι αφελείς Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να την πατήσουν. Και για να ολοκληρώσει την εικόνα της δυστυχίας μου, καταφεύγει σε άλλη μια υπόδειξη:

– Παρεμπιπτόντως, υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία όπου οι carjackers είναι ιδιαιτέρως δραστήριοι. Στη διαδρομή προς το φράγμα Hartbeespoort, το οποίο βρίσκεται μία ώρα από το Joburg και αποτελεί ένα δημοφιλή προορισμό αναψυχής, υπάρχουν συνεχόμενες πινακίδες με την προειδοποιητική επιγραφή Car Hijacking Hotspot.

Και ενώ εγώ με τα μάτια της φαντασίας μου βλέπω τον εαυτό μου να προσπαθεί –με τα πόδια και δίχως πλοηγό– να ανακαλύψει το σπίτι μας στο χαοτικό Johannesburg, ο Wian μου επισημαίνει μία ακόμα λεπτομέρεια:

– Γνωρίζετε τον αριθμό του αυτοκινήτου σας; Η απάντηση της ερώτησης βρίσκεται στο βλέμμα μου, το οποίο δεν φανερώνει ιδιαίτερη διαύγεια πνεύματος.

– Δεν έχετε συγκρατήσει λοιπόν τον αριθμό του αυτοκινήτου σας; Κουνάω αρνητικά το κεφάλι με κάποιο δισταγμό, αναγνωρίζοντας ότι με έχει πιάσει αδιάβαστη.

– Και όταν ειδοποιήσετε την αστυνομία για το κλεμμένο σας αυτοκίνητο, πώς θα ενεργήσει χωρίς να γνωρίζει τον αριθμό της πινακίδας; Τι να ψάξει; Όπως είναι αναμενόμενο έχω μια μεγαλοφυή αναλαμπή και προτείνω στον εξυπνάκια κύριο W το εξής:

– Το βρήκα! Θα τραβήξω μια φωτογραφία της πινακίδας και θα την έχω στο κινητό μου! Η έκφραση του προσώπου του τα λέει όλα.

– Πιστεύετε στα σοβαρά ότι κάποιος που κλέβει το αυτοκίνητό σας θα έχει δυσκολία να βουτήξει και το κινητό σας;

Χωρίς να χάσει καθόλου το χρόνο του με σκέψεις σχετικά με το IQ μου περνάει στο επόμενο σημείο του προγράμματός του:

– Και να ξέρετε, τη νύχτα ισχύουν ιδιαίτεροι κανόνες: Ο υπ’ αριθμόν ένα βασικός κανόνας είναι: Το αυτοκίνητο δεν πρέπει ποτέ να ακινητοποιηθεί. Γι’ αυτό δεν σταματάτε σε καμιά περίπτωση στο κόκκινο. Ε, τώρα το παράκανε!

– What are you talking about? μου ξεφεύγει όχι και τόσο ευγενικά. Περίπατο πάει η καλή μου ανατροφή. Ξοδεύεις ένα κάρο λεφτά για να βγάλεις δίπλωμα οδήγησης, μαθαίνεις απ’ έξω κι ανακατωτά τους κανόνες κυκλοφορίας, δίνεις εξετάσεις, πρώτα στο θεωρητικό μέρος, μετά στο αγχωτικό πρακτικό, τις περνάς, για να έρθει μετά o οιοσδήποτε W-v-W και να τα πετάξει όλα στον κάλαθο των αχρήστων; Ο συγκεκριμένος κύριος πάντως δεν φαίνεται διατεθειμένος να δεχτεί αντιρρήσεις, απεναντίας συνεχίζει μπαίνοντας σε λεπτομέρειες.

– Πλησιάζετε αργά αργά το φανάρι, χωρίς να σταματήσετε, κοιτάτε προς όλες τις κατευθύνσεις και περνάτε προσεκτικά με κόκκινο τον σηματοδότη. Ακούστε! Με σύνεση! – Γιατί, διάβολε, να το κάνω αυτό; Ένα εύλογο ερώτημα. Ή μήπως όχι; Η απάντηση έρχεται ξεκάθαρη και δεν μου αφήνει περιθώρια για αντιρρήσεις.

– Θα μπορούσε κάποιος να παραφυλάει κρυμμένος στο σκοτάδι και σύμφωνα με τη μέθοδο που περιγράψαμε λίγο πριν να μηχανεύεται κάθε μέσο για να αλλάξει το αυτοκίνητο ιδιοκτήτη. Για να ακριβολογήσουμε, έχουμε να κάνουμε με ολόκληρες συμμορίες που είναι ειδικευμένες σ’ αυτό. Εάν λοιπόν θέλετε να γυρίσετε σπίτι σώα και αβλαβής και να μην πέσετε θύμα ενός carjacking, πρέπει να τηρείτε πιστά ό,τι σας λέω. Και επειδή είναι φανερό πως η εντύπωση που έχει σχηματίσει για μένα είναι ότι είμαι υπερβολικά αδαής για να αντιληφθώ τα όσα μου λέει, προσθέτει και άλλη μία συμβουλή:

– Μήπως για σιγουριά να γκουγκλάρετε τη λέξη στο διαδίκτυο; Προτιμάει να το κάνει ο ίδιος τελικά, εισάγει στο δικό του smartphone τη συγκεκριμένη λέξη και ιδού το αποτέλεσμα: Σύμφωνα με τη Wikipedia η λέξη μεταφράζεται ως «ληστρική επίθεση σε οδηγό αυτοκινήτου» ή «αφαίρεση ΙΧ υπό την απειλή βίας παρόντος του κατόχου του». Απίστευτο! Και τι δεν μπορείς να βρεις στη Wikipedia! Μου χώνει το τηλέφωνο κάτω από τη μύτη για να δω ένα βίντεο σχετικά με το θέμα που έχει βρει σε χρόνο ντε τε, ώστε να πάρω μια εικόνα του τι περίπου θα πάθω αν δεν υπακούσω. Αυτός ο κύριος W είναι πραγματικά άνω ποταμών!

Την ώρα που αξιολογώ στο διαδίκτυο το σοκαριστικό βίντεο με το carjacking, ο Wian συνεχίζει την προσπάθειά του να με στείλει στο ψυχιατρείο μια ώρα αρχύτερα.

– Τα ίδια ισχύουν βέβαια για τον αστυνομικό έλεγχο και για την αστυνομική περιπολία. Για ευνόητους λόγους αδυνατώ να παρακολουθήσω πλέον τη λογική ακολουθία της σκέψης του και όντας σε πλήρη σύγχυση τολμώ μόνο να ρωτήσω:

– Τι, παρακαλώ, ισχύει για την αστυνομία; Αυτό που ακούω από το στόμα του θα αποδειχτεί και το πιο παράδοξο από όλα:

– Εάν καταδιώκεσαι από την αστυνομία, δεν πρέπει να υπακούσεις στις εντολές της ούτε και να σταματήσεις. Μου εξηγεί τους λόγους και μένω αποσβολωμένη συνειδητοποιώντας ότι η αστυνομία σ’ αυτή τη χώρα δεν είναι πάντα ο φίλος και βοηθός σου –όπως αλλού– αλλά μια συμμορία μεταμφιεσμένων κακοποιών με κλεμμένο μπλε φάρο που η κύρια επαγγελματική τους δραστηριότητα είναι το hijacking ή carjacking. Επομένως, για να μη χάσεις το ακριβό σου αυτοκίνητο, το όχι και τόσο φτηνό κινητό σου και τη μία και μοναδική ζωή που διαθέτεις –which is priceless–, συνεχίζεις την πορεία σου ήσυχα κι ωραία μέχρι το επόμενο βενζινάδικο, όπου όλα είναι πλημμυρισμένα με άπλετο φως αλλά κυρίως βρίσκεται πολύς κόσμος. Τα φώτα, σε συνδυασμό με το πλήθος των ανθρώπων, όχι μόνο σου μεταδίδουν ένα αίσθημα σιγουριάς, αλλά αποθαρρύνουν και τον επίδοξο carjacker. Σ’ αυτό το λιμάνι της ασφάλειας περιμένεις υπομονετικά την άφιξη της αστυνομίας, η οποία –αν όντως είναι αυτή και όχι μια κακή απομίμηση– σε έχει ακολουθήσει εν τω μεταξύ και δείχνει την πλήρη κατανόησή της για το γεγονός ότι δεν σταμάτησες προηγουμένως.

Στην άλλη περίπτωση όμως, στην περίπτωση δηλαδή που το όχημα δεν σε ακολούθησε, σημαίνει ότι είχες για άλλη μια φορά την τύχη με το μέρος σου. Γιατί θα ήταν η απόδειξη ότι δεν επρόκειτο για γνήσιους αστυνομικούς αλλά για απατεώνες που είχαν κλέψει ένα μπλε φάρο και είχαν τοποθετήσει στο αυτοκίνητο την επιγραφή POLICE! Έχω μείνει άναυδη! Κυριολεκτικά άναυδη! Πώς το είχε πει χθες ο καλός μου και είχε απόλυτο δίκιο; Είμαστε αφελείς Ευρωπαίοι! Ποτέ πριν δεν θα μου περνούσε από το μυαλό ότι ένας αστυνομικός μέσα σε ένα περιπολικό δεν είναι ένας πραγματικός αστυνομικός μέσα σε ένα πραγματικό περιπολικό.

Ο W-v-W πάντως δεν φαίνεται να έχει προσέξει καθόλου πόσο βαθιά με έχουν εντυπωσιάσει τα λεγόμενά του και βιάζεται να περάσει στο επόμενο σημείο της λίστας του. Τώρα θέλει να τσεκάρουμε μαζί την εγκατάσταση συναγερμού και το σύστημα παρακολούθησης και να μου εξηγήσει τη χρήση των διαφόρων κουμπιών. Τίποτα δεν σιχαίνομαι περισσότερο από διακόπτες, πλήκτρα και οδηγίες χρήσης. Και μόνο η θέα τους μπορεί να με αρρωστήσει. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που γουρλώνω αυθόρμητα τα μάτια και στο πρόσωπό μου ζωγραφίζεται η δυσαρέσκεια. Οι αντιδράσεις μου δεν περνούν απαρατήρητες από τον Wian, ο οποίος αρπάζει την ευκαιρία να μου εξαπολύσει άλλο ένα κήρυγμα:

– Φανταστείτε, επιστρέφετε στο σπίτι και το βρίσκετε ρημαδιό. Η πόρτα παραβιασμένη, τα συρτάρια ορθάνοιχτα, το περιεχόμενο σκορπισμένο στο πάτωμα. Το σοκαρισμένο βλέμμα σας εστιάζει στην άδεια μπιζουτιέρα σας. Το laptop και η φωτογραφική μηχανή έχουν εξαφανιστεί. Τα μετρητά έχουν κάνει φτερά. Ο φόβος στο βλέμμα μου προδίδει ότι έχει πετύχει διάνα. Οπότε με αποτελειώνει κλιμακώνοντας τον επαπειλούμενο κίνδυνο:

– Στην προκειμένη περίπτωση ήσασταν τυχερή, αφού λείπατε από το σπίτι. Ούτε να το σκέφτεστε τι θα γινόταν εάν οι διαρρήκτες σάς είχαν βρει μέσα. Μα πόσο δίκιο έχει! Όχι, δεν θέλω να το σκεφτώ, πράγματι! Αυτό το σενάριο έχει κάμψει και την τελευταία μου αντίσταση, οπότε πηγαίνουμε χωρίς αντιρρήσεις προς το μισητό σύστημα συναγερμού με τα αμέτρητα κουμπιά.

Εκεί για κακή μου τύχη υπάρχουν πολλές επιλογές και ιδιοφυείς συνδυασμοί που καλούμαι να χειριστώ. Θέλω να φύγω από το σπίτι; Να λειτουργεί ο συναγερμός τη νύχτα; Να είναι ενεργοποιημένος μόνο στο ισόγειο; Μόνο στον επάνω όροφο; Επάνω και κάτω; Μόνο στο εσωτερικό του σπιτιού; Μόνο έξω; Μέσα και έξω; Η ενεργοποίηση του συστήματος παρακολούθησης στον εξωτερικό χώρο έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι αντιλαμβάνεσαι τον διαρρήκτη εγκαίρως και μπορείς να πατήσεις το panic button, το κουμπί πανικού δηλαδή, ελπίζοντας στην άμεση άφιξη της αστυνομίας προτού προλάβουν να εκτυλιχθούν σκηνές από ταινία θρίλερ.

Ο κύριος W-v-W υψώνει τα φρύδια του και με συμβουλεύει να κοιμόμαστε οπωσδήποτε με κλειδωμένη την πόρτα του υπνοδωματίου μας. Και με την ευκαιρία αναφέρει ότι είναι σύνηθες στη χώρα οι πόρτες των υπνοδωματίων να προστατεύονται από μεταλλικό κιγκλίδωμα, ώστε οι διαρρήκτες να περιορίζουν τη λεία τους στο υπόλοιπο νοικοκυριό. Εάν οι κάμερες παρακολούθησης είναι ενεργοποιημένες και στον εξωτερικό χώρο, προκύπτει το μειονέκτημα ότι το σατανικό μηχάνημα χτυπάει ακόμη κι όταν πλησιάσει κάποιο έντομο ή μια νυχτερίδα. Κάτι τέτοιο μπορεί να έχει πολύ δυσάρεστες επιπτώσεις στην ψυχολογία του ατόμου που το υφίσταται. Ιδίως αν συμβεί στις τρεις η ώρα τα ξημερώματα! Και ιδίως αν το άτομο από την τρομάρα του βρεθεί ξαφνικά στο πάτωμα.

Αφού η «επιμόρφωση» σχετικά με τις λειτουργίες του συναγερμού στέφεται από φανερή επιτυχία, ο Wian θέλει αμέσως μετά να μου δείξει και κάτι στην πράξη. Ήταν ανάγκη τώρα αυτό; Με ρωτάει αν το αυτοκίνητο βρίσκεται στο γκαράζ. Γνέφω καταφατικά.

– Τότε ας πάμε στο γκαράζ. Καθίστε, παρακαλώ, στο τιμόνι και βγάλτε το αυτοκίνητο στην αυλή. Κάνω αυτό που μου λέει, αλλά με το που βάζω μπρος τον κινητήρα αρχίζει να γρονθοκοπάει σαν τρελός το παράθυρο και να ωρύεται με όλη τη δύναμη της φωνής του. Κατατρομαγμένη αρχίζω να τσιρίζω κι εγώ χωρίς να ξέρω το γιατί. Η καρδιά μου πάει να σπάσει από την αγωνία. Αυτός τελείως ήρεμος με κοιτάει και μου κάνει νόημα να ανοίξω την πόρτα. Νιώθω ανήμπορη να ανταποκριθώ σ’ αυτό που μου ζητάει. Παραλυμένη από το σοκ, μου είναι αδύνατο να κουνηθώ από τη θέση μου, πόσο μάλλον να σκεφτώ καθαρά. Όταν μετά μου εξηγεί ότι έπρεπε να το κάνει αυτό για να μπω στην ψυχολογία του ατόμου που βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μένω να τον κοιτάζω αποσβολωμένη. Διότι, κατά τα λεγόμενά του, μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσω τι με περιμένει ενδεχομένως στους δρόμους του Johannesburg. Ποτέ στη ζωή μου δεν κατάφερε ένας άνθρωπος μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα να μου γίνει τόσο αντιπαθής. Ρεκόρ, πραγματικά!

Νιώθω να μου γυρίζει το κεφάλι από την παραζάλη και είμαι πανευτυχής όταν αυτός ο Mr. van der Walt επιτέλους με αποχαιρετάει –με περισσή διαχυτικότητα, αλλά τέλος πάντων– για να βγει πάλι στον έξω κόσμο τον κακό. Του ανοίγω με το τηλεχειριστήριο την αυλόπορτα και την κλείνω πάλι σύμφωνα με τις υποδείξεις, δηλαδή χωρίς να την αφήνω από τα μάτια μου. Τι απαίσιο άτομο, σκέφτομαι. Όπως είναι αναμενόμενο, τη νύχτα δεν καταφέρνω να κλείσω μάτι. Άυπνη κάθομαι κι αναρωτιέμαι γιατί στα κομμάτια διαλέξαμε το Johannesburg ως τόπο διαμονής μας και όχι το απολύτως ασφαλές Dubai ή τη Singapore, μια πόλη χωρίς ακόμα εμφανή προβλήματα εγκληματικότητας.

Αργότερα βέβαια μαθαίνω ότι ο Wian το έχει σύστημα να κάνει τα «αστειάκια» του με τους νεοφερμένους και να τους κατατρομοκρατεί μ’ αυτές τις πρακτικές του. Η μεθοδολογία που εφαρμόζει είναι πάντα η ίδια: εμφανίζεται καταϊδρωμένος και φανερά ταραγμένος στην κατοικία του expat, του αλλοδαπού, και αρχίζει να διηγείται κατευθείαν και χωρίς περιστροφές πώς δύο νεαροί μαύροι πετάχτηκαν ξαφνικά μπροστά του την ώρα που έβγαινε με το αυτοκίνητο από την αυλόπορτα και παρά λίγο να πέσει θύμα ληστείας. Για το τέλος κρατάει πάντα το σημείο με την εφαρμογή του παραδείγματος στην πράξη. Ο expat μπαίνει ανυποψίαστος στο αυτοκίνητό του, χαρούμενος που σε λίγο όλη αυτή η βασανιστική διαδικασία θα φτάσει στο τέλος της, και καταλήγει να γλιτώσει το έμφραγμα παρά τρίχα. Είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς δεν το έχει πάθει κανείς μέχρι τώρα. Μάλλον ο Wian δοκιμάζει τις αντοχές των Ευρωπαίων και κλεισμένος στο γραφείο του, στο «δωμάτιο του τρόμου» αξιολογεί μετά τα αποτελέσματα.

Με την πάροδο του χρόνου ένα πράγμα μπορώ να πω με σιγουριά: Όλα αυτά τα μέτρα ασφαλείας στοχεύουν στο να σε κρατούν συνεχώς σε εγρήγορση. Διαρκώς είσαι απασχολημένος με το να κλειδώνεις το σπίτι, να ενεργοποιείς τον συναγερμό μαζί με το σύστημα παρακολούθησης, να κλειδώνεις τις πόρτες του αυτοκινήτου σου και γενικά να είσαι πάντα σε ετοιμότητα. Be aware, είναι το μότο σε τούτη τη χώρα. Το δεύτερο που επίσης βαθμιαία έχω αντιληφθεί, αφού συνειδητοποίησα ότι και στο Johannesburg λίγο πολύ συμβαίνει ό,τι και στον υπόλοιπο κόσμο, είναι ότι οι εταιρείες security έχουν συμφέρον να διασπείρουν τον φόβο. Πίσω από αυτόν τον φόβο και την τρομοκράτηση κρύβεται ένας γιγαντιαίος μηχανισμός πώλησης προστασίας. Αυτός αφενός αποκομίζει τεράστια κέρδη και δίνει ώθηση στην οικονομία, αφετέρου συμβάλλει στη μείωση του αριθμού των ανέργων.

Όταν αργότερα διαπιστώνω με τα ίδια μου τα μάτια πολλούς ανθρώπους να οδηγούν το αυτοκίνητό τους με ανοιχτά παράθυρα κρατώντας το smartphone προκλητικά στο χέρι και άλλους με τα μαλλιά τους να ανεμίζουν στον αέρα οδηγώντας το καμπριολέ τους, να σταματούν δε κανονικά στο φανάρι χωρίς να δίνουν σημασία στο γεγονός ότι εκεί μαζεύονται ζητιάνοι και μικροπωλητές, αλλάζω άποψη για τη χώρα και νιώθω μάλιστα πανευτυχής που δεν κατέληξα να ξεροψήνομαι στην αφόρητη ζέστη του Dubai.

 

 

Μετάφραση από τα γερμανικά: Κατερίνα Τσαουσίδου

Φιλολογική επιμέλεια: Βασίλης Πάγκαλος

Copyright 2018 Christina Antoniadou / All rights reserved